Neyroprotektiv agent - fosfatidilkolin
Sitikolinklinik praktikada, ?sas?n k?ll?-beyin z?d?si v? ya serebrovaskulyar q?za n?tic?sind? yaranan nevroloji n?tic?l?rin müalic?si ü?ün geni? istifad? edilmi?dir v? klinik praktikada yeni istifad?l?r tapm??d?r. Onun beyin qanamas?, Parkinson x?st?liyi, qlaukoma, diabetik periferik neyropatiya v? tinnitus v? dig?r x?st?likl?rd? müalic?si d? artan diqq?ti c?lb edir. Bel?likl?, sitikolin n?dir, hans? farmakoloji t?sirl?ri, g?st?ri?l?ri (hans? x?st?likl?rin spesifik müalic?si), effektivliyi v? t?hlük?sizliyi?
Sitikolin riboza, sitozin, pirofosfat v? xolind?n ibar?t t?k nukleotiddir. ?nsan b?d?ninin endogen nukleotididir. B?d?nd? bir ?ox vacib metabolik yollarda i?tirak edir. Neyron hüceyr? membran?n?n strukturunun fosfolipid sintezinin t?bii x?b?r?isi v? neyrotransmitter asetilkolin biosintezinin x?b?r?isidir.
Citicoline h?ssas neyronlar? qoruya bil?n v? bununla da x?st?liyin gedi?at?n? azaldan v? ya qar??s?n? alan bir neyroprotektiv agentdir. Hal-haz?rda klinik praktikada tez-tez istifad? olunan neyroprotektiv agentl?r? kalsium kanal blokerl?ri, glutamat antaqonistl?ri, s?rb?st radikallar? t?mizl?y?nl?r v? hüceyr? membran? stabilizatorlar? daxildir ki, bunlar aras?nda sitikolin hüceyr? membran? stabilizatorlar?na aiddir.
Sitikolin?ox m?qs?dli farmakoloji t?sirl?r? malikdir v? bu t?sir mexanizml?ri onu neyroproteksiya v? sinir t?mirind? ?h?miyy?tli potensiala malik edir. Sitikolinin müalic?vi vaxt p?nc?r?sini geni?l?ndir?n neyron z?d?l?nm?sinin qar??s?n? alan v? neyron z?d?l?nm?sind?n sonra sinirl?ri b?rpa ed?n neyroproteksiya effektin? malikdir.
Farmakoloji xüsusiyy?tl?rin? ?sas?n, sitikolin insult, koqnitiv poz?unluq, travmatik beyin z?d?si, Parkinson x?st?liyi, qlaukoma, diabetik periferik neyropatiya, tinnitus v? dig?r x?st?likl?rin müalic?sind? geni? istifad? olunur v? onun effektivliyi v? t?hlük?sizliyi ?oxsayl? klinik t?dqiqatlarda, kifay?t q?d?r sübuta ?saslanan tibbi sübutlarla t?sdiq edilmi?dir. ?nsult: beyin damarlar?n?n bir n?v t?xanmas? v? ya qopmas?d?r, n?tic?d? i?emik v? hemorragik insult da daxil olmaqla bir s?ra x?st?likl?r sinfinin beyin z?d?l?nm?si il? n?tic?l?nir, bunlardan i?emik insult bütün insultlar?n 75%-90%-ni t??kil edir. ?halimizd? ?mür boyu insult riski 35-40,9% t??kil edir ki, bu da dünyada birinci yerd?dir, t?kc? bu deyil, h?m d? insult sakinl?rimizd? ?lüm v? ?lilliyin birinci s?b?bidir.
Klinik t?dqiqat sübutlar?:
1. 2002-ci ild? American Journal Stroke jurnal? k?skin i?emik insult ke?irmi? x?st?l?r üz?rind? apar?lan klinik s?naqlar?n meta-analizini d?rc etmi?dir ki, bu da oral sitikolinin insult ke?ir?n x?st?l?rin 3 aydan sonra sa?alma ehtimal?n? art?rd???n? g?st?rmi?dir [1].
2. 2009-cu ild? C?nubi Koreyada k?skin i?emik insult olan 4191 x?st? ü?ün d?rman monitorinqi üzr? t?dqiqat t?crüb?si apar?l?b v? n?tic?l?r g?st?rdi ki, sitikolin erk?n v? gec müalic?d? faydas? olan x?st?l?rin NIHSS skorunu v? BI bal?n? yax??la?d?r?b v? uzunmüdd?tli t?tbiq faydalar? daha ?ox olub v? terapevtik effekt doza il? müsb?t ?laq?d? olub. T?kmill??dirm? yüks?k doza qrupunda (≧2000mg/gün) daha ?h?miyy?tli idi v? uzunmüdd?tli t?tbiq t?hlük?siz v? d?zümlü idi [2].
3. Beyin qanamas? üzr? ?oxm?rk?zli, randomiz? edilmi?, ikiqat kor, plasebo n?zar?tli pilot t?dqiqat?n n?tic?l?ri g?st?rir ki, sitikolin müsb?t terapevtik effekt? malik beyin qans?zmas?n?n müalic?si ü?ün t?hlük?siz d?rmand?r [3].
4. A??q etiketli, randomiz? edilmi?, paralel t?dqiqat sitikolinin insultdan sonrak? koqnitiv poz?unluqlara t?sirini qiym?tl?ndirdi v? n?tic?l?r g?st?rdi ki, sitikolind?n uzunmüdd?tli istifad? insultdan sonrak? koqnitiv poz?unlu?u ?h?miyy?tli d?r?c?d? yax??la?d?rd? [4].