H?l? 1930-cu ill?rin ?vv?ll?rind? elm adamlar? gün?? i????na m?ruz qalman?n v? ya zeytun ya??, k?tan toxumu ya?? v? dig?r ultrab?n?v??yi ?üalanm?? qidalar?n istehlak?n?n osteoporozla mübariz? apara bil?c?yini k??f etdil?r. Aliml?r t?r?find?n apar?lan sonrak? ara?d?rmalar D vitaminini osteoporozla mübariz? ü?ün insan orqanizmind? aktiv t?rkib hiss?si kimi mü?yy?n edib v? adland?r?b.

Vitamin D (q?saca VD) ya?da h?ll olunan vitamindir, raxit ?leyhin? t?sirl?ri v? ox?ar strukturlar? olan steroid t?r?m?l?ri qrupudur. ?n vacibl?ri vitamin D3 (xolekalsiferol, xolekalsiferol) v? vitamin D2dir (kalsiferol). P?hrizd? olan D vitamini ?sas?n bal?q qaraciy?ri, yumurta sar?s?, k?r? ya?? v? s. kimi heyvan m?n??li qidalardan g?lir. Q?bul edildikd?n sonra ?dün i?tirak? il? nazik ba??rsaqdan sorulur v? xilomikronlar ??klind? qana ke?ir. O, qaraciy?r, b?yr?k v? mitoxondrial hidroksilaz t?r?find?n 1,25-dihidroksivitamin D3-? ?evrilir, bioloji aktivliy? malikdir v? ba??rsaq mukozas?nda kalsium ba?layan zülal?n (CaBP) sintezini stimulla?d?ra, kalsiumun udulmas?n? v? sümük kalsifikasiyas?n? t??viq ed? bil?r. ?nsan orqanizmind? xolesterin t?r?m?si olan 7-dehidroxolesterol d?ri alt?nda saxlan?l?r v? gün?? i???? v? ya ultrab?n?v??yi ?üalar alt?nda xolekalsiferola ?evril? bilir. Bu, kalsium v? fosforun udulmas?n? t??viq ed?n endogen D vitaminidir.

VD steroidl?rin t?r?m?sidir. A? kristald?r, ya?da h?ll olur, sabit xüsusiyy?tl?r? malikdir, yüks?k temperatura davaml?d?r, antioksidantd?r, tur?uya v? q?l?vil?r? davaml? deyil, ya? tur?ular?n?n par?alanmas? il? m?hv edil? bil?r. Heyvan qaraciy?ri, bal?q qaraciy?ri ya?? v? yumurta sar?s? t?rkibind? z?ngindir. K?rp?l?r, u?aqlar, yeniyetm?l?r, hamil? qad?nlar v? süd ver?n analar ü?ün günd?lik t?l?bat 400 IU (beyn?lxalq vahidl?r) t??kil edir. ?at??mayanda b?yükl?r osteomalasiyaya, u?aqlar is? raxit x?st?liyin? meyllidirl?r. ?g?r qanda kalsium azalarsa, di?l?rin inki?af? il? d? ?laq?li olan ?l-ayaq se?irm?l?ri, q?colmalar v? s. H?ddind?n art?q D vitamini q?bulu qanda yüks?k kalsium, i?tahs?zl?q, qusma, ishal v? h?tta yum?aq toxumalar?n ektopik ossifikasiyas?na s?b?b ola bil?r.