Youdaoplaceholder0 1.1 Falinn meelimur sykurfj?lskyldunnar

Sem kjarnaorkuefni lífvera hefur flokkunarkerfi kolvetna lengi verie fastmótae í kennslubókum: einsykrur (eins og glúkósi og frúktósi), oligosykrur (eins og laktósi) og fj?lsykrur (eins og sterkja). Sérkenni mannósa liggur tó í ?tvískiptri sjálfsmynd“ hans - hann tekur ekki aeeins tátt í orkuumbrotum heldur einnig ?lykilorestákn“ fyrir frumusamskipti. Mannósi er víea til staear í fríu formi í pektínlagi sítrusávaxta og frumuveggjum djúpsjávart?runga. í mannslíkamanum vereur hann sameindagrunnur lykil lífeelisfr?eilegra ferla eins og ón?misgreiningar og frumuvieloeun í gegnum N-tengsl glykósyleringarbreytingu glykópróteina.

?

Youdaoplaceholder0 1.2 Hugr?n endurtekning frá tvagf?raheilsu til brautryejenda í krabbameinsfr?eum

Strax á níunda áratugnum uppg?tvaei l?knasamfélagie ae mannósi g?ti komie í veg fyrir tvagf?rasykingar mee tví ae hamla samkeppnish?fni vieloeunarefna sjúkdómsvaldandi baktería. Tessi aefere hefur leitt til mikillar s?lu á heilsuv?rum úr tr?nuberjatykkni. En tae var ekki fyrr en árie 2018 ae tímamótarannsókn Cancer Research UK (CRUK) í tímaritinu Nature lyfti hulunni af krabbameinslyfjavieleitni teirra: í músamódeli af briskrabbameini minnkaei 20% af mannósa í drykkjarvatn ?xlisv?xt um 40% og tegar tae var notae ásamt krabbameinslyfinu gemcitabíni lengdist lifunartími músanna um 2,3 sinnum. Tessi uppg?tvun hefur kollvarpae teirri hefebundnu hugmynd ae ?allar sykurtegundir stueli ae krabbameini“.

?

Youdaoplaceholder0 Kafli 2 Afkóeun krabbameinsvarnarkerfisins: Trjár ?sykurlásar“ Opna líflínu ?xlisins

Youdaoplaceholder0 2.1 Efnaskiptarána: ?Trójuhesturinn“ dulbúinn sem glúkósi

?Warburg-áhrifin“ í ?xlisfrumum gera glúkósauppt?ku teirra tífalt meiri en í heilbrigeum frumum. Teymie vie CRUK uppg?tvaei mee rakningart?kni kolefnis-13 sams?tu ae mannósi getur síast inn í krabbameinsfrumur í gegnum s?mu tegund glúkósaflutningspróteins (GLUT1/3) mee svipaea uppbyggingu og glúkósi. Hins vegar, eftir ae tae kemst inn í frumuna, fosfórerast tae hratt af hexokínasa í mannósa-6-fosfat (M6P). Tetta efnaskipta-milliefni kemst ekki inn í glykólysuferilinn heldur safnast tae fyrir innan frumunnar og myndar ?efnaskipta-hindrun“, sem leieir til hindrunar á ATP-myndun og sprengingar á hvarfgj?rnum súrefnistegundum (ROS), sem ae lokum veldur frumudauea krabbameinsfrumna (Mynd 1).

?

Youdaoplaceholder0 2.2 Stjórnun á erfeafr?eilegum táttum: Endurskrifa ?minniskóea“ krabbameinsfrumna

árie 2023 leiddi rannsóknarteymi vie Fudan-háskóla í frumuefnaskiptum í ljós ae mannósi getur virkae sem ?ritstjóri fyrir frumufj?lgun“. í líkani fyrir briskirtilskrabbamein í briskirtli (PDAC) minnkaei meefere mee mannósa verulega asetylerunarstig históns H3K27-staearins, sem leiddi til h?mlunar á umritunarvirkni krabbameinsgenanna MYC og KRAS. Enn fureulegra er ae tessi augljósa endurforritunaráhrif eru vievarandi - jafnvel tegar lyfjagj?f er h?tt, viehalda krabbameinsfrumur enn litlum innrásargetu, sem veitir nyjar hugmyndir ae rótt?kri meefere.

?

Youdaoplaceholder0 2.3 Endurgere ón?mis?rumhverfis: Ae rífa af ?sykurhúeaea dulargervi“ PD-L1

Sama teymi komst ae tví í síeari rannsóknum ae mannósi getur brotie nieur ón?miskerfi ?xla mee tví ae trufla glykósyleringu á forritueu dauealígand 1 (PD-L1). Massagreining leiddi í ljós ae mannósi hamlaei N-glykósyleringu asparagíns í st?eu 192 á PD-L1 próteininu, sem leiddi til tess ae tae gat ekki brotnae rétt saman og fest sig vie frumuhimnuna. PD-L1, sem missir vernd ?sykurhlífarinnar“, er merkt mee E3 úbíkvítínlígasanum FBXW41 og brotnar nieur af próteasóminu. í sortu?xlismúsum jók samsetning mannósa og PD-1 mótefna heildartíeni ?xlisl?kningar úr 28% í 79% (Mynd 2).

?

Youdaoplaceholder0 Kafli 3 Frá dyralík?num til klínískra rannsókna á m?nnum: Tyrnisótt leie tyeingarl?kninga

Youdaoplaceholder0 3.1 Byltingar og takmarkanir forklínískra rannsókna

í briskrabbameinslíkaninu CRUK, tótt einlyfjameefere mee mannósa hafi seinkae framgangi ?xlisins, náei hún ekki fullkomnu bata. Hins vegar, tegar tae var gefie samhliea krabbameinslyfjameefereinni FOLFIRINOX, lengdist miegildi lifunartíma músa úr 42 d?gum í 98 daga og engin aukning vare á eituráhrifum. Tessi nieurstaea var endurtekin í trefalt neikv?eu brjóstakrabbameinslíkaninu vie MD Anderson krabbameinsmiest?eina: Mannósi jók ?xlisb?landi tíeni paklítaxels úr 45% í 72%. Hins vegar komust vísindamenn einnig ae tví ae um tae bil 15% ?xlanna sv?rueu ekki mannósa. Frekari greining leiddi í ljós ae tessar lyfjaón?mu frumur tjáeu mj?g mannósafosfat ísómerasa (PMI), sem gat breytt M6P í frúktósa-6-fosfat og tengst aftur vie glykólysuferilinn.

?

Youdaoplaceholder0 3.2 Varf?rnisleg upphaf mannlegra rauna

Fyrsta I. stigs klíníska rannsóknin á mannósa, sem hófst árie 2022 (NCT05220739), náei til 32 sjúklinga mee langt gengin ?xli. í skammtahópnum sem fékk daglega innt?ku af 5 g af mannósa, minnkaei magn ?xlis-DNA (ctDNA) í blóerás 8 sjúklinga um meira en 50%, tar af minnkaei magn lifrarmeinv?rpa hjá einum sjúklingi mee briskrabbamein um 31%. Hins vegar, tegar skammturinn fór upp í 10 g, kom fram III. stigs nieurgangur hjá 3 sjúklingum, sem bendir til tess ae hagr?ea turfi lyfjagj?finni. Eins og er eru mannósalyf í ?e, sem nota nanó-lípósóm innhyllunart?kni, í tróun. Forklínískar nieurst?eur syna ae ?xlismieue lyfjagj?f teirra n?r 78% og eituráhrif teirra eru verulega minnkue.

?

Youdaoplaceholder0 Kafli 4 Ienaearumbreytingar og deilur: Raunverulegar áskoranir s?tu byltingarinnar

Youdaoplaceholder0 4.1 Tilbúin líffr?ei leysir fj?ldaframleieslutrautina

Náttúrulega unninn mannósi er dyr (um tae bil á hvert kílógramm).

1200

Tae er erfitt ae uppfylla kr?fur um krabbameinslyfjaskammta (daglega)

Aeferein er ae auka framleiesluna til ae

Kostnaeurinn hefur l?kkae nieur í 1200), sem gerir tae erfitt ae uppfylla kr?fur um krabbameinslyfjaskammta (10-20 g á dag). Risinn í tilbúnum líffr?ei, GinkgoBioworks, hefur aukie uppskeruna í 30 g/L og l?kkae kostnaeinn í 50/kg mee tví ae breyta mannósa-1-gúanósínfosfattransferasa (MPG) ferlinu í Escherichia coli. ítarlegri t?kni eins og CRISPR-Cas9-breyttar Saccharomyces cerevisiae bakteríur hafa getae framleitt st?eugt hág?ea mannósa vie samfellda gerjun.

?

Youdaoplaceholder0 4.2 Leikurinn milli vieskipta- og vísindasiefr?ei

Mee tví ae hugtakie ?krabbameinslyfjasykur“ er oreie vins?lt hafa hundrue mannósa-heilsuv?ru sem fullyrt er ae séu ?hjálparmeefere vie ?xlum“ komie fram á Amazon-vettvanginum, mee allt ae tífalt h?rra vere. árie 2023 sendi bandaríska matv?la- og lyfjaeftirlitie (FDA) viev?runarbréf til 23 fyrirt?kja tar sem l?ge var áhersla á ae ?f?eubótarefni megi ekki fullyrea ae tau hafi l?kningaleg áhrif á sjúkdóma.“ Vísindamenn hafa áhyggjur af tví ae blindandi inntaka stórra skammta af mannósa geti raskae tarmaflórunni - dyratilraunir hafa synt ae langtímainntaka leieir til 80% minnkunar á magni Faecalibacterium prausnitzii og fimmfaldrar aukningar á Fusobacterium nucleatum. Hie síearnefnda tengist náie framgangi ristilkrabbameins.

?

Fimmti kafli Framtíearhorfur: Hie víeáttumikla haf glykó-efna

Youdaoplaceholder0 5.1 Glykólbyltingin í nákv?mnisl?knisfr?ei

Sérsnienar meeferearaefereir byggear á mismunandi efnaskiptum ?xla eru ae koma fram. ?Mannose Sensitivity Score“ (MSS) líkanie, sem Broad Institute í Bandaríkjunum tróa(chǎn)ei, getur spáe fyrir um líkur á sv?run sjúklinga vie mannósa mee tví ae greina tjáningarstig GLUT1, hexokínasa virkni og PMI st?kkbreytingarst?eu í ?xlisvef. Vie h?nnun II. stigs klínískra rannsókna vereur sjúklingum mee briskrabbamein og MSS stig ≥75% forgangsraeae til ae b?ta sv?run vie meefere.

?

Youdaoplaceholder0 5.2 Samruni sykurs yfir landam?ri Verkfr?eilyfja

Rannsóknir á frumstigi leyfa sér ekki lengur ae nota náttúrulegan mannósa í einu lagi. Teymie vie MIT hefur hannae ?mannósa-paclitaxel“ samtengingu sem nytir sér mikla uppt?ku mannósa í ?xlisfrumum til ae ná fram markvissri gj?f krabbameinslyfja. í brjóstakrabbameinslík?num var ?xlisdrepandi virkni tessa samtengingar trefalt meiri en hefebundins paklítaxels og hjartaeiturverkanir tess minnkueu um 60%. ?nnur bylting kemur frá Shanghai Jiao Tong háskólanum: mee tví ae sameina mannósa vie ljósn?misefnie Ce6 hefur verie tróue ?sykurbundin ljósvirk meefere“ sem h?gt er ae virkja mee n?r-innraueu ljósi, sem synir fram á m?guleika í djúpri ?xliseyeingu.

?

Nieurstaea: ?S?ta sameindin“ sem endurskrifar reglurnar gegn krabbameini

Krabbameinslyfjaferealag mannósa er snilldarleg neisti sem kviknaei vie árekstur grunnvísinda og klínískra tarfa. Frá efnaskiptaíhlutun til ón?misstjórnunar, frá einlyfjameefere til samsettra meeferea, brytur tessi sykursameind nieur varnarlínu ?xlisins mee fj?lvíddarárásaraefereum. Tó ae markaessetningarleiein standi enn frammi fyrir áskorunum eins og skammtahámarksnytingu, lyfjaón?misferlum og reglugerearst?elum, tá hefur vísindasamfélagie miklar vonir um tae - eins og Nóbelsverelaunahafinn James Watson oreaei tae: ?Kjarni krabbameins er erfeafr?eileg r?skun og mannóglúkósi kennir okkur ae efnaskiptaíhlutun getur endurreist reglu.“ Knúie áfram af tv?f?ldum hjólum nákv?mnisl?kninga og tilbúinnar líffr?ei, g?ti tessi ?s?ta bylting“ boeae inn nyja tíma krabbameinsmeeferear.