E-vítamín (tókóferól), ?ruggt matv?laaukefni sem Matv?la- og landbúnaearstofnun Sameinueu tjóeanna (FAO) og Altjóeaheilbrigeismálastofnunin (WHO) hafa vottae sameiginlega (INS númer: E307-309), hefur notie unninna matv?la til muna á undanf?rnum árum. Samkv?mt g?gnum frá kínversku samt?kunum um aukefni í matv?lum frá árinu 2024 hefur heimsmarkaesst?re E-vítamínaukefna náe ...2,36 milljarear Bandaríkjadala, mee meealárlegum vexti upp á 8,7%. Helstu verkefni tess eru meeal annars:

• Ae lengja geymslutol:Mee tví ae koma í veg fyrir oxun og tránun olíu og fitu er h?gt ae lengja geymslutol steikts matv?la, hneta o.s.frv. um 30% til 50%.
• N?ringarstyrking:Tae er notae í ungbarnabl?ndur, mjólkurduft, korn o.s.frv. til ae b?ta upp fyrir skort í nútíma matar?ei.
• Valkostur vie tilbúin rotvarnarefni:í samr?mi vie tróunina um ?hreina v?rumerkjaflokkun“ (til d?mis kjósa 77% neytenda í Japan matv?li sem innihalda náttúruleg andoxunarefni).

Hins vegar, mee útbreieslu ofurunninna matv?la (UPF), hefur óhófleg viebót E-vítamíns og hugsanleg heilsufarsáh?tta einnig vakie deilur í fr?easamfélaginu.

T?knigreining: Frá rannsóknarstofu til framleieslulínu

(1) Nysk?pun í ferli og skammtaformi

• ?rhjúpunart?kni:Ae innlima E-vítamín í arabískt gúmmí eea syklódextrín til ae bregeast vie ljóshitast?eugleika teirra (til d?mis minnkaei oxunar- og skemmdarhraei ákveeinnar tegundar af kart?flufl?gum um 62% eftir ae tessi t?kni var tekin upp).
• Náttúruleg útdráttur vs. efnasmíei:
  • Náttúrulega uppsprettan (lyktareyeingarv?kvi úr sojabaunaolíu) er dyr (um tae bil trisvar sinnum dyrari en myndaear v?rur), en líffr?eilegt aegengi hennar er 20% h?rra.
  • Tilbúnar v?rur (dl-α-tókóferól) eru 75% af markaenum. G?ta skal tess ae h?tta sé á leifum leysiefna (eins og n-hexan).

(2) Stór g?gn í forritatilfellum

Viebótarmagn matv?laflokks (mg/kg) Helsta virkni Viebótarf?ea fyrir ungb?rn 50-200 Stuelar ae taugatroska Jurtaolía 100-500 Kemur í veg fyrir skemmdir Frosin smák?kur 30-100 Hindrar oxun olíu vie frystingu ítróttan?ring 200-400 Léttir oxunarálag eftir ?fingar

?ryggisdeilur: át?kin í vísindasamfélaginu

(1) Mismunur á reglugerearst?elum

• í Kína kveeur ?GB 14880-2012“ á um ae hámarksmagn í jurtaolíu sé 200 mg/kg, en í Evrópusambandinu er tae slakae nieur í 300 mg/kg.
• Aealáherslan í deilunni: Rannsókn frá árinu 2023 í Japan leiddi í ljós ae mys sem neyttu óhóflegra E-vítamínuppbóta í langan tíma h?feu 37% aukna h?ttu á lifrarfibrósu.

(2) Rannsókn á hugr?num misskilningi neytenda

Spurningak?nnun sem blaeamenn gereu í samstarfi vie g?eaeftirlitsstofnun Sjangh? meeal 1.000 svarenda synir ae:

• 68% neytenda telja ae ?ae innihalda E-vítamín = hollara“
• Aeeins 12% voru meevitaeir um efri m?rk daglegs tols (1000 mg)
• 41% tengja ranglega saman andoxunarvirkni og krabbameinsvarnir

Framtíe ienaearins: Jafnv?gi á milli virkni og áh?ttu

(1) Stefna t?kniframfara

• Nákv?m t?kni mee styreri losun:pH-viebr?geandi E-vítamín burearefnie, sem Matv?la- og t?knistofnun Kínversku vísindaakademíunnar tróa(chǎn)ei, getur náe markvissri losun í meltingarveginn.
• Lífefnafr?eileg aefere:Háskólinn í Jiangnan notar gerframleiddar stofna til ae framleiea náttúrulegt E-vítamín, sem l?kkar kostnaeinn um 40%.

(2) Till?gur sérfr?einga

• Prófessor Li Hong frá kínverska n?ringarfr?eifélaginu: ?Nauesynlegt er ae styrkja merkingar á daglegri neyslu matv?la sem innihalda aukefni.“
• Fyrrverandi ráegjafi hjá FDA, Dr. Smith: ?Forgangsraea ?tti E-vítamíni úr f?eunni, svo sem mee hnetum og gr?nu laufgr?nmeti.“

Nieurstaea

E-vítamín, sem aukefni í matv?lum, er ekki aeeins mikilv?gur stueningur fyrir nútíma matv?laienae, heldur endurspeglar tae einnig hie eilífa samspil t?kniframfara og heilsufarsáh?ttu. Hvernig á ae finna jafnv?gi milli tess ae ?lengja geymslutol“ og ?vernda heilsu“ krefst samvinnu allra aeila í ienaearkeejunni.