Amínósyramyndunarferlie gegnir ekki aeeins lykilhlutverki í lífinu heldur stuelar tae einnig ae tróun skilvirkrar og umhverfisv?nnar amínósyraframleieslu og tilbúins líffr?ei í ienaeargerjun. Prótein eru undirstaea lífsins og tau gegna fj?lbreyttum hlutverkum í frumum, allt frá uppbyggingu til hv?tunar efnahvarfa. ?ll prótein eru gere úr 20 mismunandi amínósyrum sem eru framleiddar inni í frumum mee flóknum myndunarferlum. Uppg?tvun 20 amínósyra spannaei n?stum ?ld, frá tví ae franski efnafr?eingurinn H. Braconnot einangraei glysín árie 1820 og endaei mee uppg?tvun treóníns af W. Rose árie 1935. Uppg?tvun tessara amínósyra fól í sér marga vísindamenn sem ekki aeeins leiddu í ljós uppbyggingu og eiginleika amínósyra, heldur lagei einnig grunninn ae síeari rannsóknum í lífefnafr?ei og sameindalíffr?ei. Myndun amínósyra er aealinnihald efnaskipta ?rveruefna. Tessi grein mun leiea tig í gegnum hvernig tessar amínósyrur eru myndaear úr einfaldari sameindum og hvernig t?r eru flokkaear. Lífefnamyndun allra amínósyra er myndue mee greinóttum ferlum tar sem milliefni miel?gra efnaskiptaferla eru notue sem forverar. Samkv?mt gere upphafsforvera má skipta lífefnamyndun amínósyra í 5 hópa: Glútamathópa, tar á meeal glútamat (Glu), glútamín (Gln), prólín (Pro) og arginín (Arg). Myndun tessara amínósyra hefst mee glútamati, lykilsameind í miel?gri efnaskiptaferli. Aspartatfj?lskyldan inniheldur aspartat (Asp), aspartamíe (Asn), lysín (Lys), treónín (Thr), metíónín (Met) og ísóleucín (Ile). Amínósyrumyndun tessarar fj?lskyldu hefst mee aspartsyru, sem er einnig afure miel?gra efnaskiptaferla. Fj?lskylda arómatískra amínósyra, tar á meeal fenylalanín (Phe), tyrósín (Tyr) og tryptófan (Trp). Myndun tessara amínósyra hefst mee rauekorna-4-fosfati (E4P) og fosfóenólpyrúvati (PEP), tveimur sameindum sem eru einnig mikilv?g milliefni í efnaskiptaferlum. Serínfj?lskyldan inniheldur serín (Ser), glysín (Gly) og cystein (Cys). Myndun amínósyru í tessari fj?lskyldu hefst mee seríni, sem er greiningarpunktur margra lífefnafr?eilegra ferla. Alanínhópurinn inniheldur alanín (Ala), valín (Val) og leucín (Leu). Tó ae tessar amínósyrur tilheyri mismunandi fj?lskyldum, hafa t?r svipaear efnahvarfa vie myndunina og tessi efnahv?rf eru venjulega hv?tt af sama flokki ensíma.

ísóleucín, valín og leucín, tótt tau tilheyri mismunandi fj?lskyldum, hafa svipaear efnahvarfa sem eru hv?tue af sama ensími. Umbreyting seríns í cystein er aealviebr?gein vie ael?gun súlfats. Líffr?eileg myndun arómatískra amínósyruhópa var hafin af rauekorna-4-P og PEP. Líffr?eileg myndun histidíns er sérst?k og kolefnisgrind tess er fengin úr fosfóríbósapyrófosfati (PRPP). Tv? C í ríbósa PRPP eru notue til ae byggja upp 5-liea imídasólhringinn og restin er notue til ae búa til 3C hliearkeejuna. Líffr?eileg myndun amínósyra gegnir lykilhlutverki í ienaeargerjun. T?r eru ekki aeeins grundvallartáttur í ?rveruvexti og efnaskiptavirkni, heldur einnig lykilhráefni fyrir margar gerjaear v?rur. Framleiesla amínósyra mee ?rverugerjun getur náe fram skilvirkri og ódyrri framleieslu og dregie úr umhverfismengun, sem er mikilv?gt fyrir matv?li, fóeur, lyf og aerar atvinnugreinar.

Ae auki hefur líffr?eileg myndun amínósyra stuelae ae tróun tilbúinnar líffr?ei og efnaskiptat?kni, sem gerir tae m?gulegt ae framleiea tilteknar amínósyrur og afleieur teirra mee ?rverum. Tetta b?tir ekki aeeins framleiesluhagkv?mni heldur veitir einnig vettvang fyrir tróun nyrra líft?kniafurea og víkkar enn frekar notkunarsvie ienaeargerjunar.