áhrif mannósa á blóesykur
áhrif mannósa á blóesykur eru mj?g lítil og jafnvel má segja ae tae hafi ?n?stum engin áhrif“ á blóesykursgildi. Tetta er lykilmunur á tví og flestum ?erum sykurtegundum eins og glúkósa.
Hér er ítarleg útskyring:
Mismunandi efnaskiptaferlar:
Glúkósi: Tetta er aealorkugjafi líkamans. T?rmarnir frásogast hann vel (n?stum 100%), fer út í blóerásina (h?kkar blóesykur) og frumur taka hann upp, nyta hann eea geyma hann mee hjálp insúlíns (eins og glykógens og fitu).
Mannósi: Tótt tae sé einnig einsykra (sex kolefnasykur), er efnaskiptaferill tess í líkamanum gj?rólíkur glúkósa.
Lágt frásogshraei: Frásogsgeta mannósa í t?rmum er mun l?gri en glúkósa (aeeins um tae bil 20% eea l?gri).
óháe insúlíni: Eftir ae hafa frásogast í lifur er megnie af mannósanum fosfórylerae í mannósa-6-fosfat af ákveenum ensímum (aeallega mannósakín?sum).
Umbreyting í frúktósa-6-fosfat: Mannósa-6-fosfat er síean breytt í frúktósa-6-fosfat mee fosfómannósaísómerasa.
Aegangur ae glykólysuferlinu: Frúktósi-6-fosfat er milliefni í glykólysuferlinu sem h?gt er ae umbrotna frekar til ae framleiea orku. Lykilatrieie er ae tetta umbreytingarferli fer fram hjá lykiltrepum eins og glúkókínasa og glúkósa-6-fosfati og er ekki háe virkni insúlíns.
Ekki ?rvandi insúlínseytingu:
?
Tar sem mannósi sjálfur er ekki aeal ?rvandi efnie sem veldur h?kkueum blóesykri (tar sem lítie magn fer út í blóerásina og í gegnum mismunandi efnaskiptaferla), ?rvar hann ekki beta-frumur briskirtilsins verulega til ae seyta insúlíni eins og glúkósa. Rannsóknir hafa synt ae inntaka mannósa eykur ekki blóesykurs- og insúlínmagn verulega.
Klínískar og tilraunakenndar sannanir:
?
Fáar rannsóknir sem gerear voru á heilbrigeu fólki og sjúklingum mee sykursyki af tegund 2 syndu ae jafnvel vie tilt?lulega stóra skammta (eins og 0,2 g/kg líkamstyngdar, sem jafngildir 14 g fyrir 70 kg manneskju) olli mannósi til innt?ku ekki markt?kum sveiflum í blóesykursgildum.
Dyratilraunir hafa einnig ítrekae synt ae mannósi eykur ekki blóesykur.
Lystu ást?eunum fyrir tví ae mannósi hefur lítil áhrif á blóesykur:
?
Lágt frásogshraei: Megnie af innt?ku mannósans frásogast ekki og er nytt beint eea skilie út af tarmabakteríum.
Einst?k efnaskiptaleie: Frásogaei hlutinn umbreytist hratt í frúktósa-6-fosfat í lifur í gegnum insúlínóháea leie og fer í glykólysu, án tess ae berast beint í blóerásina sem blóesykur.
ó?rvandi insúlín: Skortur á virkri ?rvun blóesykurs, tess vegna veldur tae ekki verulegri insúlínseytingu.
Mikilv?g tilkynning:
?
Skammtur: Ofangreindar nieurst?eur byggja aeallega á hefebundnum viebótarsk?mmtum (venjulega notaeir til ae b?ta tvagf?ri, um 1-2 gr?mm á dag) og sumum rannsóknarsk?mmtum (eins og 0,2 g/kg). í orei kveenu geta mj?g stórir skammtar valdie mismunandi efnaskiptaálagi, en teir eru venjulega ekki notaeir í tessum tilgangi.
S?ta: Mannósi er um tae bil 70% s?tari en súkrósi, en tae er stundum nefnt sem m?gulegt ?s?tuefni mee lágan blóesykursvísit?lu“ tar sem tae hefur ekki áhrif á blóesykur og frásogast minna. En kostnaeur tess og brage (?rlítie beiskt) sem s?tuefni takmarka útbreidda notkun tess.
Helsta notkun: Eins og er byggist aealnotkun mannósa á getu tess til ae trufla vieloeun baktería (aeallega Escherichia coli) vie tvagf?rafrumur, til ae fyrirbyggja og meeh?ndla tvagf?rasykingar. Blóesykursv?nir eiginleikar tess gera tae ae tilt?lulega ?ruggu vali fyrir sykursjúka eea fólk mee blóesykursstjórnun tegar tae tarf ae koma í veg fyrir tvagf?rasykingar (auevitae turfa teir samt ae fylgja ráeleggingum l?knis).
Einstaklingsbundinn munur og samráe vie l?kna: Tó ae efnaskiptaferlar ákveei ae tae hafi ekki áhrif á blóesykur, getur verie munur á milli einstaklinga. Ef tú ert mee alvarlega sykursyki eea aera efnaskiptasjúkdóma er betra ae ráef?ra sig vie l?kni áeur en tú notar mannósa sem f?eubótarefni.
Nieurstaea:
Mannósi er sérstakur sykur sem, vegna lágs frásogshraea í t?rmum og einstakrar, insúlínóháerar efnaskiptaleiear í lifur, veldur varla h?kkun á blóesykri og ?rvar ekki insúlínseytingu. Tetta gerir hann mun ?ruggari fyrir fólk sem tarf ae stjórna blóesykri (eins og sykursjúka) en aerar sykurtegundir, sérstaklega tegar hann er notaeur til ae fyrirbyggja tvagf?rasykingar.