Vitamini D
Kumayambiriro kwa zaka za m'ma 1930, asayansi adapeza kuti kutenthedwa ndi dzuwa kapena kumwa mafuta a azitona, mafuta a flaxseed, ndi zakudya zina za UV zimatha kuthana ndi matenda a osteoporosis. Kafukufuku wowonjezereka wa asayansi adazindikira ndikutchula vitamini D kuti ndi gawo lomwe limagwira ntchito m'thupi la munthu polimbana ndi osteoporosis.
Vitamini D (VD mwachidule) ndi mafuta osungunuka a vitamini, omwe ndi gulu la zotumphukira za steroid zomwe zimakhala ndi anti rickets ndi mapangidwe ofanana. Zofunika kwambiri ndi vitamini D3 (cholecalciferol, cholecalciferol) ndi vitamini D2 (calciferol). Vitamini D mu zakudya makamaka amachokera ku nyama zochokera zakudya monga nsomba chiwindi, dzira yolk, batala, etc. Pambuyo ingestion, ndi odzipereka kwa m`matumbo aang`ono pamaso pa ndulu ndi kusamutsidwa mu magazi mu mawonekedwe a chylomicrons. Amasinthidwa kukhala 1,25-dihydroxyvitamin D3 ndi chiwindi, impso, ndi mitochondrial hydroxylase, yomwe imakhala ndi ntchito zamoyo ndipo imatha kulimbikitsa kaphatikizidwe ka calcium yomanga mapuloteni (CaBP) m'matumbo a m'mimba, kulimbikitsa kuyamwa kwa calcium, ndikulimbikitsa kuwerengera kwa mafupa. 7-dehydrocholesterol, chochokera ku cholesterol m'thupi la munthu, chimasungidwa pang'onopang'ono ndipo chimatha kusinthidwa kukhala cholecalciferol ndi kuwala kwa dzuwa kapena cheza cha ultraviolet. Ndi amkati vitamini D amene amalimbikitsa mayamwidwe calcium ndi phosphorous.
VD ndi chochokera ku steroids. Ndi kristalo yoyera, yosungunuka mu mafuta, yokhala ndi zinthu zokhazikika, kutentha kwapamwamba, antioxidant, osagonjetsedwa ndi asidi ndi alkali, ndipo ikhoza kuwonongedwa ndi kuwonongeka kwa mafuta. Chiwindi cha nyama, mafuta a chiwindi cha nsomba, ndi yolk ya dzira ndizolemera kwambiri. Zofunikira tsiku lililonse kwa makanda, ana, achinyamata, amayi apakati, ndi amayi oyamwitsa ndi 400 IU (mayunitsi apadziko lonse). Akasowa, akuluakulu amatha kudwala osteomalacia, ndipo ana amatha kukhala ndi rickets. Ngati magazi a calcium amachepetsa, pangakhale kugwedeza kwa manja ndi mapazi, kugwedezeka, etc., zomwe zimagwirizananso ndi chitukuko cha mano. Kudya kwambiri vitamini D kungayambitse calcium yambiri m'magazi, kutaya chilakolako, kusanza, kutsekula m'mimba, ngakhale kutuluka kwa ectopic ossification ya minofu yofewa.