W ?yciu codziennym cz?sto s?yszymy o witaminie E.

Witamina E, znana równie? jako witamina E lub tokoferol, jest wa?nym cz?onkiem rodziny witamin i sk?adnikiem od?ywczym maj?cym istotny wp?yw na wzrok, p?odno??, ci?nienie krwi, zdrowie mózgu i skóry.

Jakie s? ?ród?a witaminy E?

Witamina Ejest witamin? rozpuszczaln? w t?uszczach i jednym z niezb?dnych pierwiastków ?ladowych dla organizmu cz?owieka.

W naszym organizmie witamina E mo?e dzia?a? jako przeciwutleniacz, pomagaj?c chroni? komórki przed uszkodzeniami wywo?ywanymi przez wolne rodniki.

Sk?d pochodz? wolne rodniki? Z jednej strony, gdy spo?ywane przez nas jedzenie jest trawione, wch?aniane i przekszta?cane w energi?, powstaj? pewne zwi?zki z wolnymi rodnikami; Z drugiej strony, jeste?my równie? nara?eni na pewne wolne rodniki w ?rodowisku, w tym dym z papierosów, zanieczyszczenie powietrza i wolne rodniki wytwarzane przez promieniowanie ultrafioletowe ze s?ońca.

Ponadto organizm musi równie? spo?ywa? witamin? E, aby wzmocni? uk?ad odporno?ciowy w walce z atakuj?cymi bakteriami i wirusami. Pomaga ona równie? rozszerza? naczynia krwiono?ne i zapobiega krzepni?ciu krwi w ich wn?trzu. Ponadto interakcje mi?dzy komórkami i wiele wa?nych funkcji równie? wymagaj? stosowania witaminy E.

Witamina E wyst?puje naturalnie w wielu produktach spo?ywczych, a niektóre wzbogacane produkty spo?ywcze mog? by? równie? wzbogacane witamin? E. Produkty spo?ywcze bogate w witamin? E to:

Oleje ro?linne, takie jak olej z zarodków pszenicy, olej rzepakowy, olej s?onecznikowy i olej krokoszowy, s? wa?nymi ?ród?ami witaminy E. Oliwa z oliwek, olej kukurydziany i olej sojowy równie? dostarczaj? pewn? ilo?? witaminy E. Orzechy (takie jak orzeszki ziemne, orzechy laskowe, a zw?aszcza migda?y) i nasiona (takie jak nasiona s?onecznika) s? równie? doskona?ymi ?ród?ami witaminy E. Zielone warzywa, takie jak szpinak i broku?y. Mi?so, produkty mleczne i wzbogacone p?atki zbo?owe. Ponadto witamin? E mo?na równie? dodawa? do niektórych od?ywczych p?atków ?niadaniowych, soków owocowych, margaryny i sosów do smarowania oraz innych przetworzonych produktów spo?ywczych (zgodnie ze wskazaniem na li?cie sk?adników na etykiecie produktu).

Kto jest podatny na niedobór witaminy E? Jakie szkody mog? by? wyrz?dzone?

?

Ogólnie rzecz bior?c, niedobór witaminy E wyst?puje rzadko u zdrowych osób, a wi?kszo?? z nas dostarcza organizmowi wystarczaj?c? ilo?? witaminy E wraz z po?ywieniem.

Poniewa? witamina E jest witamin? rozpuszczaln? w t?uszczach, dobrze rozpuszcza si? w t?uszczach, dzi?ki czemu jest ?atwiejsza do trawienia i wch?aniania ni? niektóre t?uste pokarmy.

Z tego powodu niektóre choroby przebiegaj?ce ze s?abym trawieniem t?uszczów lub zaburzeniami wch?aniania cz?sto prowadz? do niedoboru witaminy E, na przyk?ad choroba Le?niowskiego-Crohna, mukowiscydoza i niektóre rzadkie zaburzenia genetyczne [na przyk?ad beta-lipoproteinemia i ataksja z selektywnym niedoborem witaminy E (AVED)].

Ponadto noworodki (zw?aszcza wcze?niaki), kobiety w ci??y i karmi?ce piersi? oraz niemowl?ta mog? by? bardziej podatne na niedobór witaminy E.

Niedobór witaminy E mo?e powodowa? uszkodzenia nerwów i mi??ni, co mo?e powodowa? utrat? czucia w ramionach i nogach, utrat? kontroli nad ruchem cia?a, os?abienie mi??ni i problemy ze wzrokiem. Ponadto niedobór witaminy E mo?e równie? prowadzi? do os?abienia uk?adu odporno?ciowego. Jakie problemy zdrowotne mo?e poprawi? witamina E?

?

Aktualne badania wykaza?y, ?e witamina E mo?e mie? korzystny wp?yw na leczenie niektórych chorób.

1. Poprawia wypadanie w?osów

W 2022 r. JAMA Dermatology opublikowa?o przegl?d skuteczno?ci i bezpieczeństwa suplementów diety w leczeniu wypadania w?osów. Autorzy sugeruj?, ?e osoby z cz??ciow? utrat? w?osów mog? skorzysta? z ró?nych sk?adników od?ywczych, w tym przeciwutleniaczy w mikroelementach.

Stres oksydacyjny jest uwa?any za wa?n? patogenez? ?ysienia plackowatego, ?ysienia androgenowego i ?ysienia resti. Powszechne przeciwutleniacze, takie jak selen, karotenoidy, witaminy A, C i E, s? cz?sto dodawane do suplementów diety, ale nadmierna suplementacja przeciwutleniaczami mo?e równie? powodowa? wypadanie w?osów. Badanie wykaza?o, ?e u 35 pacjentów z ?ysieniem, którzy przyjmowali tokotrienol (pochodz?cy z witaminy E), znacz?co wzros?a obj?to?? w?osów w ósmym miesi?cu obserwacji.

Autorzy zalecaj? równie?, aby pacjenci przed zaplanowaniem przyjmowania suplementów diety skonsultowali si? ze swoim dermatologiem, aby zrozumie? ryzyko i korzy?ci.

Witamina E mo?e równie? przynie?? ulg? w wypadaniu w?osów spowodowanym diet?, a w 2024 r., zgodnie z wynikami niewielkiego badania klinicznego opublikowanego w czasopi?mie Cell, u ludzi mo?e wyst?pi? zahamowanie wzrostu w?osów z powodu przerywanego postu. Jednak je?li zastosujesz pewne strategie antyoksydacyjne, takie jak miejscowa witamina E, mo?esz zatrzyma? zahamowanie wzrostu w?osów spowodowane postem.

2. Zwi?zany ze zmniejszonym ryzykiem zgonu z powodu raka p?cherza moczowego

Poprzednie badanie wykaza?o zwi?zek mi?dzy stosowaniem suplementów witaminy E przez 10 lat lub d?u?ej a zmniejszonym ryzykiem zgonu z powodu raka p?cherza moczowego.

Nale?y jednak pami?ta?, ?e w przypadku pacjentów onkologicznych poddawanych leczeniu suplementy diety z witamin? E i inne przeciwutleniacze mog? wchodzi? w interakcje z chemioterapi? i radioterapi?. Pacjenci otrzymuj?cy te terapie powinni zawsze skonsultowa? si? z onkologiem przed przyj?ciem witaminy E lub innych suplementów antyoksydacyjnych, zw?aszcza w du?ych dawkach, i przyjmowa? lek zgodnie z zaleceniami.

3. Oczekuje si?, ?e spowolni to tempo utraty wzroku spowodowanego chorobami oczu

Zwyrodnienie plamki ?ó?tej zwi?zane z wiekiem, czyli utrata widzenia centralnego, oraz za?ma s? najcz?stszymi przyczynami utraty wzroku u osób starszych. Badania nie s? spójne co do tego, czy witamina E pomaga zapobiega? tym chorobom, ale badania wykaza?y, ?e u osób z wysokim ryzykiem zaawansowanego zwyrodnienia plamki ?ó?tej zwi?zanego z wiekiem suplementy zawieraj?ce du?e ilo?ci witaminy E, wraz z innymi przeciwutleniaczami, cynkiem i miedzi?, powinny spowolni? tempo utraty wzroku.

4. Pomaga spowolni? post?p choroby Alzheimera

Niektóre badania wskazuj?, ?e u osób, u których zdiagnozowano ?agodn? lub umiarkowan? posta? choroby Alzheimera, terapia witamin? E mo?e pomóc spowolni? post?p choroby.

Na co nale?y zwróci? uwag? przy bezpiecznym przyjmowaniu witaminy E?

?

1. Stosuj leki oszcz?dnie

Nale?y podkre?li?, ?e przeci?tni doro?li nie musz? przyjmowa? suplementów diety, a suplementacja witamin? E musi by? ostro?na. Zgodnie z zaleceniem United States Preventive Services Task Force (USPSTF) opublikowanym w Journal of the American Medical Association (JAMA) w 2022 r. przyjmowanie beta-karotenu lub witaminy E nie jest zalecane w celu zapobiegania rozwojowi chorób uk?adu kr??enia lub nowotworów. Beta-karoten mo?e zwi?ksza? ryzyko raka p?uc u osób wysokiego ryzyka (palenie tytoniu lub nara?enie zawodowe na azbest), podczas gdy witamina E nie ma ?adnych korzy?ci klinicznych netto w zmniejszaniu ryzyka chorób uk?adu kr??enia i ?miertelno?ci z powodu nowotworów.

2. Poznaj bezpieczn? dawk?, aby unikn?? skutków ubocznych

Przyjmuj?c suplementy witaminy E, pami?taj, aby przyjmowa? je prawid?owo, zgodnie z instrukcj?. W odpowiednich dawkach doustna witamina E jest bezpieczna (patrz poni?ej odpowiednie dzienne dawki dla ró?nych populacji). Jednak je?li nie jest przyjmowana prawid?owo, mo?e równie? powodowa? problemy, takie jak zawroty g?owy, nudno?ci, biegunka i skurcze jelit.

Ponadto, poniewa? witamina E jest rozpuszczalna w t?uszczach i ?atwo kumuluje si? w organizmie, d?ugotrwa?e stosowanie du?ych dawek witaminy E mo?e zwi?ksza? ryzyko wyst?pienia skutków ubocznych. U osób o s?abym zdrowiu mo?e to nawet zwi?ksza? ryzyko zgonu.

Badania wykaza?y, ?e d?ugotrwa?e doustne przyjmowanie witaminy E mo?e zwi?ksza? ryzyko raka prostaty. Inne badania sugeruj?, ?e przyjmowanie witaminy E mo?e zwi?ksza? ryzyko zgonu u osób z histori? powa?nych chorób sercowo-naczyniowych i mózgowo-naczyniowych, takich jak zawa? serca lub udar.