Cytykolina (cytydyno-5-difosforan choliny, CDP-cholina) jest niezb?dna do produkcji fosfolipidów, takich jak fosfatydylocholina. Te cz?steczki buduj? b?ony komórkowe i ochronne pow?oki nerwowe w organizmie [1]. Cytykolina jest bardziej z?o?on? cz?steczk? ni? zwyk?a cholina, a nawet alfa-GPC, ale jest to ta sama substancja, która jest naturalnie wytwarzana w mózgu. Aby unikn?? pomy?ek, naukowcy postanowili nazywa? j? ?cytykolin?”, gdy jest stosowana w leczeniu, i ?CDP-cholin?”, gdy jest wytwarzana w organizmie [2]. Po spo?yciu uwalnia dwa zwi?zki: cytydyn? i cholin?. Po przekroczeniu bariery krew-mózg neurony w mózgu wykorzystuj? je do wytwarzania cytykoliny i innych fosfolipidów [3]. Cholina zwi?ksza acetylocholin? i inne neuroprzeka?niki, aby zapewni? sprawne dzia?anie uk?adu nerwowego. Organizm przekszta?ca cytykolin? w wiele innych korzystnych zwi?zków. Dlatego cytykolina mo?e mie? wi?cej korzy?ci i mniej skutków ubocznych ni? zwyk?a cholina [4,5,3].

Jak to dzia?a

Cytykolina zwi?ksza produkcj? neuroprzeka?ników i bloków budulcowych komórek. Oprócz acetylocholiny zwi?ksza noradrenalin? i dopamin? w mózgu [4,6]. Mo?e zwi?kszy? przep?yw krwi w mózgu i stymulowa? mitochondria do produkcji wi?kszej ilo?ci energii [4,5,2]. Odpowiedni poziom CDP choliny chroni fosfatydylocholin? i sfingomielin?, które buduj? ochronn? b?on? nerwow? zwan? mielin?. Cytykolina hamuje równie? enzym zapalny fosfolipaz? A2 i wzmacnia g?ówny przeciwutleniacz glutation [7,8]. Podsumowuj?c, cytykolina dzia?a poprzez równowa?enie neuroprzeka?ników i ochron? uk?adu nerwowego przed utlenianiem i uszkodzeniami zwi?zanymi z wiekiem [9,10,1].

?ród?o diety

Organizm syntetyzuje cytykolin? z cytydyny i choliny. Najlepszym sposobem na zwi?kszenie poziomu cytykoliny poprzez ?ywno?? jest spo?ywanie odpowiednich ?róde? ?ywno?ci, które dostarczaj? obu. Produkty bogate w cholin? obejmuj? [11,12]: Mi?so podrobowe (w?troba) Jaja Kurczak Ryby Produkty pe?noziarniste Cytydyna jest nukleozydem RNA najbardziej skoncentrowanym w mi?sie (szczególnie w mi?sie podrobowym); Wyst?puje równie? w siarze [13,14]. Suplementy cytykoliny (Cognizin, Somazina) s? kolejnym potencjalnym ?ród?em dodatkowej choliny, oprócz: choliny alfa-GPC fosfatydylocholiny lecytyny

Korzy?ci zdrowotne cytykoliny mog? by? uzasadnione

1) Poprawa funkcji poznawczych

Spadek funkcji poznawczych zwi?zany z wiekiem Zdolno?ci poznawcze maj? tendencj? do spadku wraz z wiekiem z powodu zmniejszonego przep?ywu krwi do mózgu lub z innych powodów. Przegl?d 14 badań klinicznych wykaza?, ?e CDP-cholina mo?e poprawi? pami?? i zachowanie u pacjentów z ?agodnymi do umiarkowanych zaburzeniami funkcji poznawczych, w tym u osób ze s?abym kr??eniem mózgowym [9]. Na podstawie danych od ponad 2800 pacjentów w podesz?ym wieku, po otrzymaniu leczenia cytykolin?, problemy z pami?ci? znikn??y u 21% pacjentów, a pami?? poprawi?a si? u 45% pacjentów. W badaniu tym brakowa?o kontroli placebo, wi?c powinni?my traktowa? wyniki z przymru?eniem oka [18]. Cytykolina (1000 mg przez 9 miesi?cy) by?a korzystna u 350 pacjentów w podesz?ym wieku z ?agodnymi zaburzeniami funkcji poznawczych, poniewa? by?a w stanie [19]: Wzmocni? b?ony nerwowe w celu zwi?kszenia poziomu noradrenaliny i dopaminy, aby zapobiec uszkodzeniom oksydacyjnym W trzech badaniach z udzia?em 210 pacjentów z demencj? i s?abym kr??eniem mózgowym, CDP-cholina poprawi?a pami??, szybko?? reakcji i zachowanie. Im wy?sza dawka cytykoliny (2000 mg), tym lepszy efekt [20,21,22]. Wiele osób stosuje cytykolin? w celu poprawy my?lenia, wzmocnienia pami?ci i zapobiegania pogorszeniu funkcji poznawczych. Zobaczmy, co nauka ma do powiedzenia na temat jej roli jako uk?adanki... W dwóch badaniach klinicznych z udzia?em 135 zdrowych doros?ych cytykolina (250–500 mg) poprawi?a uwag? i jasno?? umys?u [23,24]. Napój zawieraj?cy kofein? i CDP cholin? (250 mg) poprawi? sprawno?? poznawcz? i skróci? czas reakcji u 60 ochotników. Kofeina jest znanym stymulantem i mog?a przyczyni? si? do wyników [25]. U 24 zdrowych doros?ych wy?sze dawki cytykoliny (500 lub 1000 mg) poprawi?y ró?ne markery poznawcze — szybko?? przetwarzania, pami?? robocz? i werbaln?, funkcje wykonawcze — ale tylko u osób o gorszych zdolno?ciach poznawczych [26]. W tym samym badaniu suplementy nie mia?y wp?ywu na osoby o ?rednich osi?gni?ciach, a nawet nieznacznie upo?ledzi?y zdolno?ci poznawcze u osób o wysokich osi?gni?ciach. [26] Nadu?ywanie marihuany os?abia?o zdolno?ci poznawcze. W badaniu 19 przewlek?ych palaczy marihuany cytykolina (2000 mg dziennie przez 8 tygodni) zmniejszy?a reakcje impulsywne i poprawi?a sprawno?? poznawcz?. Wszyscy uczestnicy chcieli rzuci? palenie, a naukowcy sugeruj?, ?e dzia?anie cytykoliny mo?e pomóc im w tym kierunku [27,28]. Wed?ug wst?pnych badań cytykolina mo?e poprawi? uwag? i jasno?? umys?u, zw?aszcza u osób o s?abych zdolno?ciach poznawczych.

2) Rehabilitacja po udarze

Odci?cie dop?ywu krwi do okre?lonego obszaru mózgu mo?e zabi? neurony i spowodowa? powa?ne uszkodzenie mózgu. Cytykolina mo?e pomóc poprzez wzmocnienie b?on nerwowych i zablokowanie produkcji wolnych rodników [29,30]. Wed?ug metaanalizy czterech badań klinicznych (ponad 1300 pacjentów), przyjmowanie 2000 mg cytykoliny w ci?gu 24 godzin po udarze zwi?kszy?o szanse na ca?kowite wyzdrowienie o 38% [10]. Dane od ponad 4000 osób, które prze?y?y udar, pokazuj?, ?e cytykolina poprawia wyniki i wyzdrowienie z AIDS; Wy?sze dawki (2000–4000 mg) s? skuteczniejsze. W badaniu tym nie by?o kontroli placebo, wi?c nie mo?na by?o wyci?gn?? ostatecznych wniosków [31]. Dwa badania z udzia?em ponad 3000 pacjentów nie wykaza?y znacz?cych korzy?ci ze stosowania CDP-choliny w przypadku ostrego udaru [32,33]. Leki rozpuszczaj?ce skrzepy pozostaj? pierwszym wyborem w przypadku ostrego udaru. Dwa po??czone przegl?dy wykaza?y, ?e cytykolina mo?e zapewni? dodatkowe korzy?ci lub pomóc pacjentom, którzy nie s? w stanie otrzyma? preferowanego leczenia [34,35]. Terminowe podanie cytykoliny mo?e poprawi? rekonwalescencj? po udarze, ale badania s? ograniczone. Leki rozpuszczaj?ce skrzepy pozostaj? pierwszym wyborem w przypadku ostrego udaru.

3) Problemy ze wzrokiem

Podobnie jak ochrona nerwów w mózgu i rdzeniu kr?gowym, cytykolina mo?e mie? taki sam korzystny wp?yw na nerw wzrokowy. Mo?e odwróci? uszkodzenia neuronów siatkówki i pomóc w leczeniu chorób oczu, takich jak [1]: Neuropatia nerwu wzrokowego Jaskra Niedowidzenie Jaskra Zwi?kszone ci?nienie w oku i inne czynniki mog? uszkodzi? nerw wzrokowy i prowadzi? do jaskry, czasami prowadz?c do ca?kowitej ?lepoty [36]. W dwóch badaniach klinicznych z udzia?em 80 pacjentów z jaskr?, d?ugotrwa?a doustna cytykolina naprawi?a uszkodzenia nerwów, poprawi?a widzenie i spowolni?a post?p choroby [37,38]. Krople do oczu z cytykolin? wykaza?y takie same wyniki w dwóch innych badaniach klinicznych (68 pacjentów) [39,40]. Niedowidzenie, czyli ?leniwe oko”, wyst?puje, gdy oczy i mózg nie komunikuj? si? dobrze. Mo?e powodowa? niewyra?ne widzenie w jednym oku. [41] W trzech badaniach klinicznych z udzia?em 190 dzieci doustna cytykolina poprawi?a standardowe leczenie niedowidzenia (opatrunek na oko) [42,43,44]. Wstrzykni?cie CDP choliny (1000 mg dziennie) wyleczy?o nerw wzrokowy i poprawi?o widzenie u 10 doros?ych z niedowidzeniem. Badanie mia?o ma?? liczebno?? próby i brakowa?o w nim kontroli placebo, wi?c wyniki s? w?tpliwe [45]. Neuropatia nerwu wzrokowego Neuropatia nerwu wzrokowego to kolejny rodzaj uszkodzenia nerwu wzrokowego, który mo?e wp?ywa? na widzenie. U 26 pacjentów z neuropati? nerwu wzrokowego cytykolina (1600 mg/dzień przez 2 miesi?ce) poprawi?a widzenie poprzez napraw? uszkodzeń nerwu [46]. Niewystarczaj?ce dowody Brak jest wa?nych dowodów klinicznych popieraj?cych stosowanie cytykoliny w leczeniu któregokolwiek z zaburzeń opisanych w tej sekcji. Poni?ej znajduje si? podsumowanie ostatnich badań na zwierz?tach, badań opartych na komórkach lub badań klinicznych niskiej jako?ci, które powinny sk?oni? do dalszych badań. Nie nale?y ich jednak interpretowa? jako potwierdzaj?cych jakiekolwiek korzy?ci zdrowotne.

4) Uraz mózgu

Stres oksydacyjny, reakcje autoimmunologiczne i toksyny ?rodowiskowe mog? powodowa? powa?ne uszkodzenia komórek mózgowych. Cytykolina chroni mózg i rdzeń kr?gowy przed tymi stresami, chroni?c os?onk? mielinow? komórek i wzmacniaj?c wa?ne neuroprzeka?niki. Choroba Alzheimera W trzech badaniach klinicznych cytykolina (1000 mg dziennie przez 1-3 miesi?ce) poprawia?a objawy choroby Alzheimera [47,48,49]: Poprawa sprawno?ci umys?owej stymulowa?a przep?yw krwi do mózgu zmniejsza?a poziom cz?steczek zapalnych (histaminy i IL1B) Jednak brak kontroli placebo w obu badaniach podwa?a? wyniki. W trzecim badaniu pacjenci z genetyczn? predyspozycj? do choroby Alzheimera (nosiciele APOE-e4) odczuli jeszcze wi?ksze korzy?ci. Jest to wa?ne odkrycie, poniewa? nosiciele APOE-e4 reaguj? inaczej (i cz?sto gorzej) na ró?ne interwencje [48,50]. Cytykolina wzmocni?a dzia?anie farmakoterapii w chorobie Alzheimera i spowolni?a post?p dwóch badań obserwacyjnych (ponad 600 pacjentów) [51,52]. U szczurów z chorob? Alzheimera cytykolina chroni nerwy przed mutacjami bia?ek i zmniejsza przep?yw krwi. W rezultacie szczury mia?y mniej upo?ledzeń poznawczych i lepsz? pami?? [53]. Cytykolina mo?e pomóc w leczeniu choroby Alzheimera i poprawi? standardow? opiek?, ale istniej?ce dowody kliniczne s? s?abe. Choroba Parkinsona Zniszczenie neuronów dopaminowych w chorobie Parkinsona powoduje sztywno?? mi??ni, dr?enie i inne objawy. U szczurów z chorob? Parkinsona cytykolina ?agodzi sztywno?? mi??ni poprzez zwi?kszenie poziomu dopaminy w mózgu. Wzmacnia równie? dzia?anie standardowego leczenia [54,55]. Stwardnienie rozsiane Zapalne zniszczenie os?onki mielinowej zewn?trznego arkusza nerwowego mo?e wywo?a? stwardnienie rozsiane, któremu towarzysz? powa?ne upo?ledzenie fizyczne i poznawcze. Naukowcy zaobserwowali, ?e u zwierz?t chorych na stwardnienie rozsiane cytykolina mo?e potencjalnie wspomaga? regeneracj? mieliny i koordynacj? ruchow? [56,57].

5) Zaburzenia psychiczne i uzale?nienie od narkotyków

Depresja W badaniu 50 pacjentów dodanie cytykoliny do leku przeciwdepresyjnego (citalopramu) poprawi?o objawy depresyjne i powrót do zdrowia [58]. U szczurów CDP-cholina zwi?ksza poziom noradrenaliny, dopaminy i serotoniny w o?rodkach pami?ci, nastroju i ruchu mózgu [59,60]. Uzale?nieni od metamfetaminy i kokainy Cytykolina zmniejszy?a objawy depresyjne u 60 uzale?nionych od metamfetaminy (met), ale nie mia?a wp?ywu na u?ywanie narkotyków (2000 mg/dzień przez 3 miesi?ce). W innym badaniu 31 uzale?nionych od metamfetaminy cytykolina chroni?a mózg i zmniejsza?a u?ywanie narkotyków [61,62]. U ponad 130 uzale?nionych od kokainy z chorob? afektywn? dwubiegunow? cytykolina (500-2000 mg przez 3 miesi?ce) zmniejszy?a u?ywanie narkotyków, ale nie wp?yn??a na nastrój. Jednak?e w badaniu 20 ci??kich u?ytkowników kokainy nie wywar?o to ?adnego efektu [63,64,65]. Przegl?d dziewi?ciu badań wykaza?, ?e cytykolina mo?e mie? niewielki wp?yw na uzale?nienie od substancji, szczególnie od kokainy, ale podkre?li? potrzeb? silniejszych dowodów klinicznych [66]. Cytykolina wzmocni?a efekt standardowego leczenia u 66 pacjentów ze schizofreni?. Poprawia tak zwane ?negatywne” objawy, takie jak ot?pienie emocjonalne, s?aba komunikacja i sztywno??. S? one szczególnie trudne do leczenia konwencjonalnymi lekami [67]. U 24 zdrowych doros?ych CDP-cholina wzmacnia funkcje poznawcze poprzez stymulacj? receptora nikotynowego acetylocholiny, który jest ogólnie niedoczynny w schizofrenii [26]. Wst?pne badania s? obiecuj?ce, ale nie ma wystarczaj?cych dowodów, aby poprze? stosowanie cytykoliny w leczeniu zaburzeń psychicznych i uzale?nienia od narkotyków.