Inzira ya biosynetike ya aside amine
Inzira ya aminide acide biosynthesis ntabwo igira uruhare runini mubikorwa byubuzima gusa, ahubwo inateza imbere iterambere ryumusaruro mwiza kandi wangiza ibidukikije hamwe na biologiya yubukorikori muri fermentation yinganda. Poroteyine nizo shingiro ryubuzima, kandi zigira uruhare rutandukanye mu ngirabuzimafatizo, kuva ku nkunga zishingiye ku miterere kugeza ku bitera imiti. Poroteyine zose zigizwe na aside amine 20 itandukanye ikorerwa mu ngirabuzimafatizo binyuze mu buryo bworoshye bwa biosynthesis. Ivumburwa rya aside amine 20 yamaze hafi ikinyejana, itangirana no gutandukanya bwa mbere glycine n’umuhanga mu bya shimi w’Abafaransa H. Braconnot mu 1820, ikarangira havumbuwe threonine na W. Rose mu 1935. Ivumburwa ry’izi aside aside amine ryarimo abahanga benshi batagize uruhare mu miterere n’imiterere ya acide amine, byanashizeho urufatiro rw’ubushakashatsi bw’ibinyabuzima ndetse n’ibinyabuzima bya molekile nyuma. Biosynthesis ya aminide acide nibintu nyamukuru bigize mikorobe ya metabolism. Iyi ngingo izakunyura muburyo acide aminide ikomatanyirizwa muri molekile yoroshye nuburyo yashyizwe mubikorwa. Biosynthesis ya acide aminide yose ikomatanyirizwa hamwe ninzira zishami ukoresheje umuhuza winzira yo hagati ya metabolike nkibibanziriza. Ukurikije ubwoko bwo gutangira preursor, biosynthesis ya acide amino irashobora kugabanywamo amatsinda 5: Amatsinda ya Glutamate, harimo glutamate (Glu), glutamine (Gln), proline (Pro) na arginine (Arg). Synthesis yaya acide amine itangirana na glutamate, molekile yingenzi mumihanda yo hagati. Umuryango wa aspartate urimo aspartate (Asp), aspartamide (Asn), lysine (Lys), threonine (Thr), methionine (Met), na isoleucine (Ile). Aminide acide ya amino yumuryango itangirana na acide aspartic, nayo ikomoka kumihanda yo hagati. Umuryango wa acide amino acide, harimo fenylalanine (Phe), tyrosine (Tyr), na tryptophan (Trp). Synthesis yaya acide amine itangirana na erythrosis-4-fosifate (E4P) na fosifenolpyruvate (PEP), molekile ebyiri nazo zikomeye hagati yinzira ya metabolike. Umuryango wa serine urimo serine (Ser), glycine (Gly), na sisitemu (Cys). Aminide acide ya amino yumuryango itangirana na serine, akaba aribwo ishami ryinzira nyinshi za biosintetike. Itsinda rya alanine ririmo alanine (Ala), valine (Val) na leucine (Leu). Nubwo aside amine iba mumiryango itandukanye, igira reaction imwe mugihe cya synthesis, kandi mubisanzwe iyo reaction iterwa nicyiciro kimwe cyimisemburo.
Isoleucine, valine, na leucine, nubwo ari iy'imiryango itandukanye, bifite imyifatire nk'iyi iterwa na enzyme imwe. Guhindura serine kuri sisitemu nigikorwa nyamukuru cyo kugabanuka kwa sulfate. Biosynthesis yo mumatsinda ya acide ya amino acide yatangijwe na erythrosis-4-P na PEP. Biosynthesis ya histidine irihariye, kandi ikarubone ya karubone ikomoka kuri fosifori pyrofosifate (PRPP). Babiri C muri ribose ya PRPP bikoreshwa mukubaka impeta ya imidazole igizwe nabanyamuryango 5, naho izindi zikoreshwa mugukora urunigi rwa 3C. Biosynthesis ya aside amine igira uruhare runini muguhindura inganda. Ntabwo aribintu byingenzi bigize imikurire ya mikorobe nigikorwa cyo guhinduranya, ahubwo ni ibikoresho byingenzi kubicuruzwa byinshi byasembuwe. Umusaruro wa aside amine ukoresheje fermentation ya mikorobe urashobora kugera ku musaruro unoze kandi uhendutse mugihe ugabanya umwanda w’ibidukikije, ari ingenzi cyane mu biribwa, ibiryo, imiti n’inganda.
Byongeye kandi, biosynthesis ya acide amine yateje imbere iterambere ryibinyabuzima byogukora hamwe nubuhanga bwa metabolike, bituma bishoboka kubyara aside amine yihariye nibiyikomoka kuri mikorobe. Ibi ntabwo bizamura umusaruro gusa, ahubwo binatanga urubuga rwo guteza imbere ibicuruzwa bishya byikoranabuhanga kandi bikanagura uburyo bwo gukoresha inganda.