Vitamine C, izwi kandi nka acide acorbike, ni vitamine ibora mu mazi ari ingenzi ku buzima bw'abantu
Ubushakashatsi bwambere bwerekanye ko vitamine C ifite inyungu zitandukanye mubuzima, harimo sisitemu yumubiri, ingaruka za antioxydeant, nubuzima bwumutima. Nubwo vitamine C ari intungamubiri zingenzi mu kubungabunga ubuzima, byinshi cyangwa bike cyane bishobora kugira ingaruka mbi ku buzima.
Melanoma (MM) ni ikibyimba kibi gikomoka mu ngirabuzimafatizo z'uruhu kandi ni ubwoko bwa kanseri y'uruhu iteje akaga, nubwo ifite indwara nkeya kandi ikaba ikaze kandi ikabije. Indwara ya melanoma yagiye yiyongera mu myaka mike ishize.
Vuba aha, abashakashatsi bo muri kaminuza y’amajyepfo ya Floride muri Amerika na kaminuza ya Leicester mu Bwongereza basohoye urupapuro rwiswe "Redox modulation of oxydeide iterwa na ADN yangijwe na ascorbate" mu kinyamakuru Free Radical Biology and Medicine haba muri vitro na ex-vivo kwangirika kw’ingirabuzimafatizo no mu ngirabuzimafatizo za melanoma ".
Ubushakashatsi bwerekanye ko kuvura kanseri ya melanoma hamwe na vitamine C bishobora kongera ADN iterwa na okiside yangiza kanseri ya kanseri kandi bigatera urupfu rwa kanseri, kandi ibyo byangiritse bihwanye na melanine iri mu ngirabuzimafatizo. Kandi kuri selile zisanzwe zuruhu, zigira uruhare mukurinda.
Muri ubu bushakashatsi, abashakashatsi bashizeho itsinda ry’imirongo ya MM ifite pigmentation itandukanye, bakoresha hydrogène peroxide nka okiside ntangarugero, banasesengura vitamine C kugira ngo bongere amahirwe yo kwica selile ya melanoma mu kongera ADN yangiza.
Abashakashatsi bapimye urugero rwa vitamine C iterwa na ADN yangiritse ku mirongo itanu y’utugari basanga ugereranije n’uturemangingo dusanzwe tw’uruhu, keratinocytes (HaCaT), urugero rwangirika rwa ADN endogenous ADN rwabaye rwinshi muri selile zose za MM, hagamijwe kwangirika kwinshi: selile SK23 zifite pigmentation nyinshi, selile SK28 zifite selile nkeya, selile A375P na A375M zifite selile nkeya.
Byongeye kandi, abashakashatsi basesenguye ibyiyumvo by’imirongo itanu y’utugari kugira ngo byangiritse biterwa na okiside (hydrogen peroxide) basanga ibyangiritse kuri hydrogène peroxide bihuye n’ibyavuzwe haruguru.
Ubundi isesengura ry’ubwoko bwa okiside yo mu bwoko bwa oxydeire bwerekanye ko selile MM yerekanye urugero rwinshi rwa endogenous yo mu bwoko bw’imisemburo yo mu bwoko bwa okiside yo mu bwoko bwa selile ya HaCaT, kandi uko imirongo itanu yakurikiranye yari ihuye n’ibyangijwe na ADN, ibyangiza ibyiyumvo, na cytopigmentation.
Ubukurikira, abashakashatsi bavuraga selile zifite vitamine C cyangwa badafite kandi banasesengura ingaruka zishobora guterwa na vitamine C ku kwangiza ADN kwangiza no kwica selile.
Ibisubizo byerekanye ko ku ngirabuzimafatizo zose za MM, urwego rwangirika rwa ADN rwatewe no kuvura vitamine C rwiyongereye ku buryo bugaragara, mu gihe urw'utugingo ngengabuzima twa HaCaT rutari rukomeye, kandi kwangirika kwa ADN kwanduza kwari guhuye n'ibyavuzwe haruguru.
Byongeye kandi, urugero rwa vitamine C iterwa na nucleobase yangiritse cyane mu ngirabuzimafatizo za SK23 zifite pigment nyinshi (18.5%) kandi ni nkeya mu ngirabuzimafatizo A375P idafite pigment (14.2%).
Hashingiwe ku kuba vitamine C ishobora kongera peroxide iterwa no kwangirika kwa ADN no kwangirika kwa nucleobase mu ngirabuzimafatizo za MM, abashakashatsi banasesenguye ingaruka za vitamine C ku bice bibiri bya ADN byacitse basanga ko ingirabuzimafatizo zose za MM, urwego rwa ADN rwacitsemo kabiri rwatewe no kuvura vitamine C rwiyongereye ku buryo bugaragara, ariko atari ku ngirabuzimafatizo za HaCaT. Urukurikirane rw'imirongo itanu y'utugari ruracyari ruvuzwe haruguru.
Icy'ingenzi, abashakashatsi basesenguye niba vitamine C yongereye urupfu rwa selile MM iterwa na peroxide, basanga vitamine C yongereye ubwicanyi bwatewe na peroxide yica ingirabuzimafatizo zose za MM, mu gihe zagize uruhare mu kurinda ingirabuzimafatizo za HaCaT, kandi uko kwica byari bihuye n'ibyavuzwe haruguru.
Hanyuma, ubushakashatsi bwagaragaje kandi ko vitamine C ishobora kongera imbaraga mu miti isanzwe ya melanoma Elesclomol, ikazamura cyane ADN yangiza kanseri ya kanseri iterwa na Elesclomol.
Abashakashatsi bavuze ko gukoresha vitamine C, ishobora kongera kwangirika kwa ADN mu tugingo ngengabuzima twa kanseri kandi biganisha ku rupfu rwa kanseri, bishobora kuba inzira nziza yo kuvura melanoma, ikaba ikeneye ubushakashatsi bwinshi bw’amavuriro n’ibigeragezo kugira ngo hamenyekane.
Bitewe nuko vitamine C yakozwe neza kandi izwiho kwihanganira neza, abashakashatsi bemeza ko abaganga bashobora gukoresha vitamine C nk'inyongera kugira ngo bongere ubuvuzi buriho.
Ufatiye hamwe, ibi mubushakashatsi bwa vitro byerekana kovitamine C.irashobora kongera okiside iterwa na endogenous ADN yangiza, igatera urupfu rwa kanseri, mugihe igira uruhare mukurinda ingirabuzimafatizo zisanzwe zuruhu, kandi ikazamura imikorere yimiti ya melanoma iriho, ikwiye ubushakashatsi.