Vithamine D
Khale koana mathoasong a lilemo tsa bo-1930, bo-rasaense ba ile ba sibolla hore ho pepesehela khanya ea letsatsi kapa ho sebelisoa ha oli ea mohloaare, oli ea folaxe le lijo tse ling tse hlabositsoeng ke UV ho ka loant?a lefu la ho fokola ha masapo. Lipatlisiso tse ling tse entsoeng ke bo-ramahlale li ile tsa supa le ho reha vithamine D e le motsoako o sebetsang 'meleng oa motho bakeng sa ho loants'a lefu la ho fokola ha masapo.
Vithamine D (VD ka nako e khut?oanyane) ke vithamine e qhibilihang ka mafura, e leng sehlopha sa lihlahisoa tsa steroid tse nang le liphello tsa anti rickets le mehaho e t?oanang. Ea bohlokoa ka ho fetisisa ke vithamine D3 (cholecalciferol, cholecalciferol) le vithamine D2 (calciferol). Vithamine D ka ho ja haholo-holo e tsoa ho liphoofolo tse thehiloeng lijong tse kang tlhapi sebete, lehe yolk, botoro, joalo-joalo Ka mor'a ho kenngoa, e kenngoa ka maleng a manyenyane ka pel'a bile 'me e isoa mali ka mokhoa oa chylomicrons. E fetoloa 1,25-dihydroxyvitamin D3 ka sebete, liphio, le mitochondrial hydroxylase, e nang le ts'ebetso ea likokoana-hloko 'me e ka susumetsa tlhahiso ea protheine e tlamang calcium (CaBP) ka har'a mucosa ea mala, e khothalletsa ho kenngoa ha calcium, le ho khothalletsa ho bala ha masapo. 7-dehydrocholesterol, k'holeseterole e tsoang 'meleng oa motho, e bolokiloe ka mokhoa o ka tlase ho letlalo' me e ka fetoloa cholecalciferol tlas'a mahlaseli a letsatsi kapa mahlaseli a kotsi. Ke vithamine D ea tlhaho e khothalletsang ho monya ha calcium le phosphorus.
VD e tsoa ho li-steroids. Ke kristale e t?oeu, e qhibilihang ka mafura, e nang le thepa e tsitsitseng, ho hanyetsa mocheso o phahameng, antioxidant, e sa hanyetsaneng le acid le alkali, 'me e ka senngoa ke ho bola ha mafura a acid. Sebete sa liphoofolo, oli ea sebete ea tlhapi, le yolk ea mahe li na le litaba tse ngata. Tlhokahalo ea letsatsi le letsatsi bakeng sa masea, bana, bacha, bakhachane le bo-'mè ba anyesang ke 400 IU (lihlopha tsa machaba). Ha e haella, batho ba baholo ba atisa ho t?oaroa ke osteomalacia, 'me bana ba atisa ho t?oaroa ke li-rickets. Haeba khalsiamo ea mali e fokotseha, ho ka 'na ha e-ba le ho sisinyeha ha matsoho le maoto, ho ferekana, joalo-joalo, tse amanang le nts'etsopele ea meno. Ho ja vithamine D ka ho feteletseng ho ka baka k'halsiamo e ngata maling, ho lahleheloa ke takatso ea lijo, ho hlatsa, let?ollo, esita le ectopic ossification ea lisele tse bonolo.