Citicoline (cytidine 5-diphosphate choline, CDP-choline) барои исте?соли фосфолипид?о ба монанди фосфатидилхолин му?им аст. Ин молекула?о дар бадан мембрана?ои ?у?айра ва р?йп?ш?ои му?офизатии асаб?оро месозанд [1]. Citicoline як молекулаи мураккабтар аз холини му?аррар? ё ?атто алфа-GPC аст, аммо он ?амон моддаест, ки табиатан дар майна тавлид мешавад. Барои ро? надодан ба иштибо?, олимон тасмим гирифтанд, ки онро "ситиколин" ?ангоми табобат истифода бурдан ва ?ангоми дар бадан тавлид шуданро "CDP-холин" номиданд [2]. Пас аз ворид шудан, он ду пайвастагиро хори? мекунад: цитидин ва холин. Пас аз убур кардани он?о аз монеаи хун-ма?зи сар, нейрон?ои майна он?оро барои тавлиди ситиколин ва дигар фосфолипид?о истифода мебаранд [3]. Холин ацетилхолин ва дигар нейротрансмиттер?оро афзоиш меди?ад, то системаи асабро ба таври м?ътадил ниго? дорад. Организм ситиколинро ба бисёр дигар пайвастаги?ои муфид табдил меди?ад. Аз ин р?, ситиколин метавонад нисбат ба холини одд? манфиат?ои бештар ва таъсири камтар дошта бошад [4,5,3].

Он ч? гуна кор мекунад

Цитиколин исте?соли нейротрансмиттер?о ва блок?ои сохтмонии ?у?айра?оро зиёд мекунад. Илова ба ацетилхолин, он норэпинефрин ва дофаминро дар майна зиёд мекунад [4,6]. Он метавонад гардиши хуни ма?зи сарро афзоиш ди?ад ва митохондрия?оро барои тавлиди энергияи бештар ?авасманд кунад [4,5,2]. Сат?и мувофи?и холини CDP фосфатидилхолин ва сфингомиелинро му?офизат мекунад, ки мембранаи му?офизатии асабро бо номи миелин месозад. Цитиколин инчунин ферменти илти?обии фосфолипаза А2-ро бозмедорад ва антиоксиданти асосии глутатионро та?вият меди?ад [7,8]. Хулоса, ситиколин тавассути мувозинат кардани нейротрансмиттер?о ва му?офизати системаи асаб аз оксидшав? ва зарари вобаста ба синну сол фаъолият мекунад [9,10,1].

Сарчашмаи ?изо

Организм ситиколинро аз ситидин ва холин синтез мекунад. Бе?тарин ро?и баланд бардоштани сат?и ситиколин тавассути ?изо ин истеъмоли манбаъ?ои ?изои мувофи? аст, ки ?ардуро таъмин мекунанд. Ба х?рок?ои аз холин бой [11,12] дохил мешаванд: Г?шти узв (?игар) тухм мо?ии мур? ?алладона?ои пурра Цитидин як нуклеозиди РНК мебошад, ки бештар дар г?шт (хусусан г?шти узв) ?амъ шудааст; Он инчунин дар колострум мав?уд аст [13,14]. Илова?ои ситиколин (Cognizin, Somazina) манбаи дигари потенсиалии холини иловаг? мебошанд, ба ?айр аз: холин алфа-ГПК фосфатидилхолин лецитин

Манфиат?ои саломатии ситиколин метавонанд дуруст бошанд

1) Баланд бардоштани ?обилияти маърифат?

Пастшавии маърифатии вобаста ба синну сол ?обилияти маърифат? бо мурури синну сол аз сабаби кам шудани ?араёни хун ба майна ё бо сабаб?ои дигар ко?иш меёбад. Баррасии 14 озмоиши клиник? ба хулосае омад, ки CDP-холин метавонад хотира ва рафторро дар беморони дорои ну?сони маърифатии ?алим то миёна, аз ?умла он?ое, ки гардиши майнаи майна доранд, бе?тар созад [9]. Бар асоси маълумоти беш аз 2800 беморони ку?ансол, пас аз гирифтани муоли?аи ситиколин, мушкилоти хотира дар 21% беморон аз байн рафта, хотира дар 45% беморон бе?тар шудааст. Ин тад?и?от назорати плацебо надошт, аз ин р? мо бояд нати?а?оро бо як дона намак ?абул кунем [18]. Цитиколин (1000 мг дар давоми 9 мо?) дар 350 беморони пиронсол бо ну?сони сабуки маърифат? муфид буд, зеро он тавонистааст [19]: муста?кам кардани мембрана?ои асаб барои баланд бардоштани сат?и норадреналин ва допамин барои пешгирии зарари оксидшав? Дар се та??и?от дар бораи 210 беморони гирифтори гардиши хун, рафтори сусти майна ва суръати рафтори CDP. Ч? ?адаре ки вояи ситиколин (2000 мг) зиёд бошад, ?амон ?адар таъсираш бе?тар мешавад [20,21,22]. Бисёр одамон ситиколинро барои бе?тар кардани тафаккур, баланд бардоштани хотира ва пешгирии пастравии маърифат? истифода мебаранд. Биёед бубинем, ки илм дар бораи на?ши он ?амчун муаммо ч? мег?яд... Дар ду озмоиши клиник? дар 135 калонсолони солим, ситиколин (250-500 мг) ди??ат ва возе?и равониро бе?тар кард [23,24]. Н?шокии дорои кофеин ва холини CDP (250 мг) дар 60 ихтиёриён ?обилияти маърифатиро бе?тар кард ва ва?ти реаксияро ко?иш дод. Кофеин як ?авасмандкунандаи маълум аст ва он метавонад ба нати?а?о мусоидат кунад [25]. Дар 24 калонсолони солим, вояи баландтари ситиколин (500 ё 1000 мг) маркер?ои гуногуни маърифатиро - суръати коркард, хотираи кор? ва шифо??, функсия?ои и?роияро бе?тар карданд, аммо тан?о дар он?ое, ки ?обилияти маърифатии суст доранд [26]. Дар ?амон як тад?и?от, илова?о ба и?рокунандагони миёна таъсир нарасонданд ва ?атто ?обилияти маърифатиро дар и?рокунандагони баланд каме паст карданд. [26] С?иистифода аз каннабис ?обилияти маърифатиро вайрон мекунад. Дар як та??и?оти 19 тамокукаши музмини марихуана, ситиколин (2000 мг дар як р?з барои 8 ?афта) аксуламали импульсивиро ко?иш дод ва ?обилияти маърифатиро бе?тар кард. ?ама иштирокчиён мехостанд тамокукаширо тарк кунанд ва му?а??и?он пешни?од мекунанд, ки таъсири ситиколин метавонад он?оро ба ин самт равона кунад [27,28]. Тиб?и та??и?оти пешак?, ситиколин метавонад ди??ат ва возе?и равониро афзоиш ди?ад, махсусан дар одамони дорои ?обилият?ои маърифатии суст.

2) Бар?арорсозии инсулт

?атъи таъмини хун ба як минта?аи мушаххаси ма?зи сар метавонад нейрон?оро кушад ва боиси осеби шадиди ма?зи сар шавад. Цитиколин метавонад тавассути муста?кам кардани мембрана?ои асаб ва бастани исте?соли радикал?ои озод к?мак кунад [29,30]. Мувофи?и мета-та?лили чор озмоиши клиник? (зиёда аз 1300 беморон), истеъмоли 2000 мг ситиколин дар давоми 24 соат пас аз сактаи инсулт э?тимолияти бар?ароршавии пурраро 38% зиёд кардааст [10]. Маълумот аз зиёда аз 4,000 на?отёфтагони инсулт нишон меди?анд, ки ситиколин нати?а?о ва бар?ароршавии СПИДро бе?тар мекунад; Ми?дори зиёд (2000-4000 мг) самараноктар аст. Дар ин тад?и?от ягон назорати плацебо ву?уд надошт, бинобар ин ягон хулосаи ?атъ? баровардан мумкин нест [31]. Ду та??и?оти зиёда аз 3,000 беморон фоидаи назарраси CDP-холинро барои сактаи шадид наёфтанд [32,33]. Дору?ои лахтакунандаи хун ?амчун интихоби аввалин барои сактаи шадид бо?? мемонанд. Ду барраси?ои як?оя ба хулосае омаданд, ки ситиколин метавонад манфиат?ои иловаг? ди?ад ё ба бемороне, ки табобати дилхо?и худро гирифта наметавонанд [34,35]. Истифодаи сарива?тии ситиколин метавонад бар?ароршавии инсултро бе?тар созад, аммо тад?и?от ма?дуд аст. Дору?ои лахтакунандаи хун ?амчун интихоби аввалин барои сактаи шадид бо?? мемонанд.

3) Мушкилоти биниш

Мисли му?офизати асаб?о дар ма?зи сар ва ?аромма?з, ситиколин метавонад ба асаби оптик? ?амон таъсири судманд дошта бошад. Он метавонад зарари нейрон?ои ретинавиро баргардонад ва дар табобати бемори?ои чашм, аз ?абили [1] : Нейропатияи оптик? Глаукома Амблиопия Глаукома Баландшавии фишори чашм ва дигар омил?о метавонанд ба асаби оптик? осеб расонанд ва ба глаукома оварда расонанд, ки баъзан ба нобино? оварда мерасонад [36]. Дар ду озмоиши клиник? дар 80 беморони глаукома, ситиколини да?они дарозмуддат осеби асабро бар?арор кард, бинишро бе?тар кард ва пешрафти бемориро суст кард [37,38]. ?атра?ои чашми цитиколин дар ду озмоиши дигари клиник? (68 бемор) [39,40] ?амон нати?а?оро нишон доданд. Амблиопия ё "чашми танбал?" ва?те рух меди?ад, ки чашм?о ва майна хуб муошират намекунанд. Он метавонад боиси норавшании биниш дар як чашм гардад. [41] Дар се озмоиши клиникии 190 к?дак, ситиколини шифо?? табобати стандартии амблиопияро бе?тар кард (?амо?и чашм) [42,43,44]. Тазри?и холини CDP (1000 мг дар як р?з) асаби оптикиро шифо дод ва бинишро дар 10 калонсолони гирифтори амблиопия бе?тар кард. Тад?и?от ми?дори ками намуна дошт ва назорати плацебо надошт, аз ин р? нати?а?о шуб?аоваранд [45]. Нейропатияи оптик? Нейропатияи оптик? як намуди дигари осеби асаби оптик? мебошад, ки метавонад ба биниш халал расонад. Дар 26 беморони гирифтори невропатияи оптик?, цитиколин (1600 мг / р?з барои 2 мо?) бинишро тавассути бар?арор кардани осеби асаб бе?тар кард [46]. Далел?ои нокифоя ?е? далели дурусти клиник? барои тасди?и истифодаи цитиколин барои табобати ?ама гуна ихтилоли дар ин бахш мав?уд нест. Дар зер хулосаи та??и?оти охирини ?айвонот, та??и?от дар асоси ?у?айра?о ё озмоиш?ои клиникии пастсифат оварда шудааст, ки бояд та??и?оти минбаъдаро ба ву?уд оранд. Бо ву?уди ин, шумо набояд он?оро ?амчун дастгирии ?ама гуна манфиат?ои саломат? шар? ди?ед.

4) осеби ма?зи сар

Стресси оксидитив?, аксуламал?ои аутоиммун? ва токсин?ои эколог? метавонанд боиси осеби шадиди ?у?айра?ои ма?зи сар шаванд. Цитиколин ма?зи сар ва ?аромма?зро аз ин стресс?о тавассути му?офизати ?абати миелини ?у?айра?о ва такмил додани нейротрансмиттер?ои му?им му?офизат мекунад. Бемории Алтсгеймер Дар се озмоиши клиник?, Citicoline (1000 мг дар як р?з барои 1-3 мо?) нишона?ои бемории Алтсгеймерро бе?тар кард [47,48,49]: Бе?тар шудани фаъолияти равон? ?араёни хунро ба ма?зи сар ко?иш дод, сат?и молекула?ои илти?обиро (гистамин ва IL1B) ко?иш дод. Дар як тад?и?оти сеюм, беморони дорои майлияти генетик? ба бемории Алтсгеймер (инти?олди?андагони APOE-e4) манфиат?ои бештареро э?сос карданд. Ин як бозёфти му?им аст, зеро инти?олди?андагони APOE-e4 ба мудохила?ои гуногун ба таври гуногун (ва аксаран бадтар) ?авоб меди?анд [48,50]. Цитиколин таъсири табобати дору?оро барои бемории Алтсгеймер афзоиш дод ва пешрафти ду озмоиши мушо?идаиро (зиёда аз 600 бемор) суст кард [51,52]. Дар каламуш?ои гирифтори бемории Алтсгеймер, ситиколин асаб?оро аз мутатсия?ои сафеда му?офизат мекунад ва ?араёни хунро ко?иш меди?ад. Дар нати?а, каламуш?о камтар ну?сон?ои маърифат? ва хотираи бе?тар доштанд [53]. Citicoline метавонад дар табобати бемории Алтсгеймер ва бе?тар кардани ниго?убини стандарт? к?мак кунад, аммо далел?ои клиникии мав?уда заифанд. Бемории Паркинсон Нобудшавии нейрон?ои дофамин дар бемории Паркинсон боиси сахтии мушак?о, ларзиш?о ва дигар аломат?о мегардад. Дар каламуш?ои гирифтори бемории Паркинсон, ситиколин сахтии мушак?оро тавассути баланд бардоштани сат?и допамин дар майна сабук мекунад. Он инчунин таъсири табобати стандартиро афзоиш меди?ад [54,55]. Склерози сершумор Нобудшавии илти?обии ?абати миелинии вара?и асаби беруна метавонад боиси склерози сершумор гардад, ки бо вайроншавии шадиди ?исмон? ва маърифат? ?амро? мешавад. Дар ?айвоноти дорои склерози сершумор, олимон потенсиали ситиколинро барои баланд бардоштани бар?арорсозии миелин ва ?амо?ангсозии мотор мушо?ида карданд [56,57].

5) Ихтилоли равон? ва нашъаманд?

Депрессия Дар та??и?оти 50 беморон, илова кардани ситиколин ба антидепрессант (ситалопрам) нишона?ои депрессия ва бар?ароршав? бе?тар шуд [58]. Дар каламуш?о, CDP-холин сат?и норадреналин, допамин ва серотонинро дар марказ?ои хотира, р??ия ва ?аракати майна зиёд мекунад [59,60]. М?ътодони метамфетамин ва кокаин Цитиколин дар 60 нафар нашъамандони метамфетамин (мет) нишона?ои депрессияро ко?иш дод, аммо ба истеъмоли маводи мухаддир таъсир нарасонд (2000 мг/р?з дар давоми 3 мо?). Дар та??и?оти дигари 31 нашъаманди метамфетамин, ситиколин майнаро му?офизат кард ва истеъмоли маводи мухаддирро ко?иш дод [61,62]. Дар зиёда аз 130 нашъаманди кокаин бо бемории ду?утба, цитиколин (500-2000 мг дар давоми 3 мо?) истеъмоли маводи мухаддирро ко?иш дод, аммо ба р??ия таъсир нарасонд. Бо ву?уди ин, дар озмоиши 20 корбарони вазнини кокаин, он ?е? таъсире надод [63,64,65]. Баррасии н?? озмоиш ба хулосае омад, ки ситиколин метавонад ба нашъамандии модда?о, бахусус кокаин каме фоида дошта бошад, аммо зарурати далел?ои ?авитари клиникиро таъкид кард [66]. Цитиколин таъсири табобати стандартиро дар 66 беморони шизофрения зиёд кард. Он аломат?ои ба истило? "манф?"-ро, аз ?абили кундагии эмотсионал?, муоширати заиф ва сахтгириро бе?тар мекунад. Муоли?аи он?о бо дору?ои маъмул? махсусан душвор аст [67]. Дар 24 калонсолони солим, CDP-холин маърифатро тавассути ?авасманд кардани ресептор?ои никотинии ацетилхолин, ки умуман дар шизофрения камфаъол аст, та?вият меди?ад [26]. Та??и?оти пешак? умедбахшанд, аммо далел?ои коф? барои дастгирии истифодаи ситиколин барои табобати ихтилоли равон? ва нашъаманд? ву?уд надоранд.