Nhi?u lo?i s?n ph?m t? nhiên có th? b?o v? h? tim m?ch
Khi dan s? toàn c?u già ?i, các b?nh m?n tính liên quan ??n tu?i tác nh? ti?u ???ng, huy?t áp cao và béo phì ?ang gia t?ng, và các b?nh chuy?n hóa(chǎn) này gay gánh n?ng cho ng??i cao tu?i và làm t?ng nguy c? m?c b?nh tim m?ch. Tim c?ng thay ??i theo tu?i tác, cu?i cùng d?n ??n m?t lo?t các b?nh tim m?ch liên quan ??n tu?i tác.
?
B?nh tim m?ch (CVD) là m?t m?i ?e d?a nghiêm tr?ng ??n tính m?ng và s?c kh?e con ng??i, là nh?ng b?nh th??ng g?p, ph? bi?n h?n ? nh?ng ng??i trên 50 tu?i, v?i t? l? m?c cao, t? l? tàn t?t cao và ??c ?i?m t? vong cao. CVD liên quan ??n x? hóa(chǎn) c? tim, gi?m t? th?c, t?ng stress oxy hóa(chǎn) ty th? và m?t can b?ng chuy?n hóa(chǎn). Do ?ó, vi?c ?i?u tr? nguyên nhan s?m c?a CVD v?n là v?n ?? c?p bách trong khoa h?c và ch?m sóc y t? hi?n ??i.
?
Trong nh?ng th?p k? g?n ?ay, nhi?u nghiên c?u ?? nh?n m?nh vi?c s? d?ng các s?n ph?m t? nhiên ?? phòng ng?a và ?i?u tr? CVD. Các s?n ph?m t? nhiên là m?t nhóm l?n các th?c th? hóa(chǎn) h?c có nhi?u ho?t tính sinh h?c, ch? y?u thu ???c t? các lo?i cay ?n ???c và cay thu?c. Các nghiên c?u ?? ch? ra r?ng c? ch? ho?t ??ng c?a li?u pháp s?n ph?m t? nhiên trong CVD bao g?m: kích thích autophagy, làm ch?m quá trình tái c?u trúc tam th?t, gi?m stress oxy hóa(chǎn) và ph?n ?ng viêm, ?c ch? apoptosis và b?o v? c? tim ch?ng l?i tình tr?ng thi?u máu c?c b? ho?c t?n th??ng do thi?u máu c?c b?/tái t??i máu (I/R).
?
S?n ph?m t? nhiên và c? ch? ho?t ??ng c?a chúng
?
T?ng c??ng t? th?c
?
Các t? bào c? tim l?o hóa(chǎn) d?a vào autophagy, m?t con ???ng phan h?y trung gian qua lysosome, ?? lo?i b? các t?p h?p protein có kh? n?ng gay ??c và các bào quan b? h? h?ng. Vi?c m?t autophagy có th? d?n ??n gi?m ch?c n?ng tim. M?c tiêu c?a rapamycin ? ??ng v?t có vú (mTOR), m?t protein kinase serine/threonine, là m?t ch?t ?i?u hòa quan tr?ng c?a can b?ng dinh d??ng ? ??ng v?t có vú. Kích ho?t mTOR ?c ch? autophagy, trong khi protein kinase ho?t hóa(chǎn) AMP (AMPK) ho?t ??ng nh? m?t ch?t ?i?u hòa tích c?c c?a autophagy, ch? y?u b?ng cách ?c ch? ph?c h?p mTOR.
?
Resveratrol là m?t polyphenol t? nhiên có trong nhi?u lo?i th?c ph?m th?c v?t, ch?ng h?n nh? ??u ph?ng, nam vi?t qu?t, vi?t qu?t xanh và nho. Nó có nhi?u l?i ích s?c kh?e ti?m n?ng, bao g?m tác d?ng ch?ng viêm, ch?ng oxy hóa(chǎn), ch?ng l?o hóa(chǎn) và b?o v? tim m?ch nh? t?ng c??ng t? th?c. Các nghiên c?u ?? ch? ra r?ng resveratrol có th? thúc ??y t? th?c b?ng cách kích ho?t AMPK th?ng qua nhi?u con ???ng khác nhau. Ngoài ra, resveratrol có th? thúc ??y s? s?ng còn c?a t? bào b?ng cách kích ho?t con ???ng s?ng còn c?a ph?c h?p mTOR 2 (mTORC2).
?
Berberine ???c chi?t xu?t t? ??r?, than r? và v? c?a nhi?u lo?i cay thu?c và có nhi?u tác d?ng d??c ly, bao g?m ch?ng viêm, ch?ng oxy hóa(chǎn) và ?i?u hòa autophagy. Là m?t ch?t ho?t hóa(chǎn) AMPK, berberine có th? gay autophagy b?ng cách kích ho?t AMPK và c?ng có th? t?ng c??ng autophagy b?ng cách ?c ch? mTOR.
?
Curcumin là m?t lo?i gia v? có ngu?n g?c t? h? g?ng và th??ng ???c s? d?ng trong món cà ri. Curcumin có th? gay ra autophagy b?ng cách ?c ch? con ???ng truy?n tín hi?u PI3K-AKT-mTOR, ?i?u ch?nh gi?m m?c ?? phosphoryl hóa(chǎn) c?a AKT và mTOR, ?i?u ch?nh t?ng LC3-II, t?ng c??ng bi?u hi?n c?a BECN1, gi?m t??ng tác gi?a BECN1 và BCL-2 và t?ng c??ng quá trình acetylation c?a FoxO1.
?
?c ch? stress oxy hóa(chǎn) và viêm m?n tính
?
C?ng th?ng oxy hóa(chǎn) và viêm m?n tính là nh?ng thay ??i phan t? chính x?y ra trong b?nh sinh ly c?a CVD. Viêm lu?n ho?t ??ng ? ng??i cao tu?i và là y?u t? nguy c? c?a CVD. ?i?u ch?nh s?m tình tr?ng viêm có th? ng?n ng?a ho?c làm ch?m s? xu?t hi?n và ti?n tri?n c?a CVD.
?
Sesamin là lignin hòa tan trong d?u d?i dào nh?t trong h?t v?ng và d?u và có nhi?u ch?c n?ng d??c ly, bao g?m ho?t ??ng ch?ng oxy hóa(chǎn) và ch?ng viêm. Sesamin có th? ?i?u ch?nh t?ng bi?u hi?n c?a PPARγ, LXRα và ABCG1, kích thích cholesterol ch?y ra trong ??i th?c bào và ?c ch? hi?u qu? s? tích t? cholesterol do LDL b? oxy hóa(chǎn) gay ra, do ?ó ng?n ng?a s? hình thành các t? bào b?t trong ??i th?c bào.
?
Lycopene là m?t carotenoid kh?ng vòng t? nhiên có trong l?c l?p và nhi?m s?c th? c?a th?c v?t, c?ng nh? trong t? bào ch?t c?a m?t s? sinh v?t nhan chu?n nh? vi khu?n và t?o. B?ng ch?ng d?ch t? h?c cho th?y n?ng ?? lycopene trong huy?t thanh có liên quan ngh?ch ??o v?i nguy c? m?c CVD. Lycopene trung hòa các loài oxy ph?n ?ng (ROS), làm gi?m ti?t cytokine ti?n viêm và metalloproteinase c?a ??i th?c bào, ?c ch? s? t?ng sinh t? bào c? tr?n và làm gi?m t? bào ??n nhan. Lycopene có th? ?c ch? ph?n ?ng viêm b?ng cách ?c ch? ho?t hóa(chǎn) NF-κB và nó c?ng có th? ?nh h??ng ??n quá trình chuy?n hóa(chǎn) d? sinh b?ng cách kích ho?t con ???ng phiên m? Nrf2/ARE.
?
G?ng là m?t lo?i cay m?t lá m?m thu?c chi Zingiberaceae. G?ng có ??c tính ??c bi?t giúp lo?i b? ROS, bao g?m c? peroxide. T?t c? các thành ph?n ho?t tính trong g?ng, ch?ng h?n nh? curcumin, gingerol và gingerone, ??u cho th?y ho?t tính ch?ng oxy hóa(chǎn). [6]- Gingerol có th? làm t?ng ho?t ??ng c?a superoxide dismutase (SOD) b?ng cách kích ho?t con ???ng truy?n tín hi?u PI3K/AKT và làm gi?m s?n xu?t ROS và hình thành malondialdehyde trong t? bào c? tim c?a chu?t s? sinh. Ngoài ra, chi?t xu?t g?ng giàu 6-curcumin Có th? phát huy tác d?ng ch?ng oxy hóa(chǎn) b?ng cách kích thích Nrf2. ?áng chú y, tác d?ng b?o v? m?ch máu c?a g?ng ???c trung gian th?ng qua nhi?u c? ch? khác nhau, bao g?m gi?m stress oxy hóa(chǎn) và viêm, t?ng t?ng h?p nitric oxide (NO), ?c ch? s? t?ng sinh t? bào c? tr?n m?ch máu và thúc ??y quá trình t? th?c.
?
?c ch? tái c?u trúc c? tim
?
Nh?ng thay ??i v? c?u trúc x?y ra trong quá trình l?o hóa(chǎn) tim, bao g?m c? quá trình tái c?u trúc c? tim b?nh ly ti?n tri?n, ???c bi?t ??n là nh?ng y?u t? d? báo CVD. Quá trình tái c?u trúc c? tim ???c ??c tr?ng b?i nh?ng thay ??i v? m?t sinh ly và phan t? d?n ??n phì ??i c? tim, x? hóa(chǎn) và viêm c? tim, cu?i cùng d?n ??n t?ng ?? c?ng tam th?t, suy gi?m ch?c n?ng tim và cu?i cùng là suy tim. Angiotensin II thúc ??y phì ??i c? tim và kích thích t?ng sinh nguyên bào s?i và bi?u hi?n protein ma tr?n ngo?i bào. AMPK ?óng vai trò quan tr?ng trong s? phát tri?n c?a CVD và tình tr?ng thi?u h?t AMPK làm tr?m tr?ng thêm tình tr?ng phì ??i tim và khi?n tim d? b? suy tim h?n.
?
Y?u t? t?ng tr??ng chuy?n ??i cytokine β1 (TGF-β1) ?óng vai trò quan tr?ng trong vi?c thúc ??y nguyên bào s?i tim bi?t hóa(chǎn) thành nguyên bào s?i tim. FoxO1 là y?u t? phiên m? liên quan ??n apoptosis, stress oxy hóa(chǎn) và bi?t hóa(chǎn) t? bào. TGF-β1 kích thích bi?u hi?n FoxO1 và trong nguyên bào s?i tim, TGF-β1 làm gi?m quá trình phosphoryl hóa(chǎn) FoxO1, t?ng v? trí h?t nhan FoxO1, t?ng m?c protein FoxO1 và thúc ??y quá trình bi?t hóa(chǎn) nguyên bào s?i tim thành nguyên bào s?i tim.
?
Baicalin là m?t h?p ch?t t? nhiên ???c chi?t xu?t t? ??r? kh? c?a cay scutellaria baicalensis. Baicalin ?c ch? x? hóa(chǎn) tim do quá t?i áp l?c b?ng cách ?i?u ch?nh các con ???ng truy?n tín hi?u AMPK/TGF-β/Smads. Các tác d?ng tích c?c c?a baicalin bao g?m ?i?u hòa x? hóa(chǎn) tim trong c? th? s?ng và trong ?ng nghi?m b?ng cách kích ho?t con ???ng truy?n tín hi?u AMPK/TGF-β/Smads. Baicalin c?ng ?c ch? Smad3 và s? chuy?n v? h?t nhan c?a Smad3 v?i ??ng ho?t hóa(chǎn) phiên m? p300, do ?ó ng?n ng?a s? phát tri?n c?a x? hóa(chǎn) tim do angiotensin II trung gian.
?
Epicatechin là polyphenol ho?t tính sinh h?c chính trong trà xanh và là m?t ch?t ch?ng oxy hóa(chǎn) m?nh. Epicatechin làm gi?m angiotensin II và phì ??i tim do quá t?i c?ng th?ng. Epicatechin ?c ch? bi?u hi?n c?a protein c-Fos và c-Jun do angiotensin II gay ra, do ?ó ?c ch? ho?t ??ng c?a AP-1. Ngoài ra, epicatechin có th? ?c ch? ho?t ??ng c?a NF-κB b?ng cách ch?n các con ???ng truy?n tín hi?u p38 và JNK ph? thu?c ROS, và ?c ch? ho?t hóa(chǎn) AP-1 là k?t qu? c?a epicatechin ?c ch? s? ti?n tri?n c?a phì ??i tim b?ng cách ch?n ho?t hóa(chǎn) EGFR và các s? ki?n h? l?u c?a nó là ERK/PI3K/AKT/mTOR/p70, cu?i cùng d?n ??n ?c ch? peptide l?i ni?u nh? và natri lo?i B. Tái ho?t hóa(chǎn) peptide ti?t ni?u và ?c ch? ti?n tri?n phì ??i tim. Epicatechin c?ng ?c ch? s?n xu?t ROS do angiotensin II gay ra và bi?u hi?n NADPH oxidase, do ?ó ?c ch? phì ??i tim và tái c?u trúc tim.
?
Bài ?ánh giá này nêu chi ti?t v? ti?m n?ng c?a các s?n ph?m t? nhiên trong vi?c phòng ng?a và ?i?u tr? b?nh tim m?ch. Khi dan s? toàn c?u già ?i, các b?nh tim m?ch liên quan ??n l?o hóa(chǎn) ?ang tr? thành v?n ?? s?c kh?e c?ng ??ng nghiêm tr?ng. Các s?n ph?m t? nhiên ???c s? d?ng r?ng r?i trong vi?c phòng ng?a và ?i?u tr? nhi?u lo?i b?nh do hi?u qu? ?áng k? và ?? an toàn cao.
?
Các nghiên c?u ?? ch? ra r?ng nhi?u s?n ph?m t? nhiên nh? resveratrol, berberine, curcumin, lycopene, g?ng, baicalein, epicatechin, axit ellagic, honokiol, poria, tanshinone IIA và marigonin E có nhi?u c? ch? ho?t ??ng trong vi?c t?ng c??ng autophagy, ?c ch? stress oxy hóa(chǎn) và viêm m?n tính, ?c ch? tái c?u trúc c? tim, ?c ch? apoptosis và ?c ch? t?n th??ng do thi?u máu c?c b?/tái t??i máu. Các s?n ph?m t? nhiên này ?óng vai trò b?o v? tim m?ch b?ng cách ?i?u ch?nh nhi?u con ???ng truy?n tín hi?u, ch?ng h?n nh? mTOR, AMPK, NF-κB, Nrf2, v.v.
?
Ngoài ra, thói quen ?n u?ng h?p ly, ch?ng h?n nh? t?ng l??ng trái cay và rau qu?, u?ng trà xanh v?a ph?i, v.v., có th? giúp gi?m nguy c? m?c b?nh tim m?ch. Nhi?u nghiên c?u d?ch t? h?c và th? nghi?m lam sàng ?ng h? quan ?i?m này. ??c bi?t, các h?p ch?t t? nhiên nh? catechin trong trà xanh, lycopene trong cà chua và gingerol trong g?ng ?? cho th?y tác d?ng b?o v? tim m?ch ?áng k?.
?
Tuy nhiên, m?c dù các s?n ph?m t? nhiên có tri?n v?ng l?n trong l?nh v?c phòng ng?a và ki?m soát b?nh tim m?ch, v?n còn m?t s? thách th?c và h?n ch?. Ví d?, kh? d?ng sinh h?c c?a m?t s? s?n ph?m t? nhiên th?p, c? ch? ho?t ??ng ch?a ???c hi?u ??y ?? và hi?u qu? lam sàng c?n ???c xác minh thêm. Ngoài ra, có th? có t??ng tác gi?a các s?n ph?m t? nhiên khác nhau và vi?c t?i ?u hóa(chǎn) li?u l??ng và th?i gian ?i?u tr? c?ng c?n nhi?u nghiên c?u h?n.